ต้นทางแห่งความปวด

"อาการปวด"  ไม่ว่าจะเป็นการปวดคอ ปวดข้อ ปวดกล้ามเนื้อ อวัยวะภายใน ในการรักษาอาการปวดอักเสบไม่มียาแก้ปวด แก้อักเสบ ในศาสตร์การแพทย์แผนจีน หลักคิดในการรักษาคือ "การระบาย" สาเหตุของอาการปวดเกิดจาก "การติดขัดของการไหลเวียนของชี่หรือลมปราณ" หรือจากการที่ชี่และเลือดไปหล่อเลี้ยงไม่เพียงพอ 



ปัจจัยที่ทำให้เกิดการปวดมี 3 เหตุ คือ 
- ลม (风)
- ความเย็น (风)
- ความชื้น (湿)
- เลือดคั่ง (瘀血) 
ทำให้เกิดอาการปวดในตำแหน่งที่เกี่ยวกับร่างกายทั้งห้า คือ ผิวหนัง เส้นเอ็น เนื้อเยื่อ โครงกระดูก และหลอดเลือด


1. ลม (เป็นการอักเสบไม่คงที่) มีอาการปวดที่เคลื่อนที่ โดยทั่วไปลมมักไม่เป็นเหตุให้เกิดอาการปวด แต่มักจะชักนำเสียชี่ (邪气) อื่น ๆ เช่น ลมเย็น , ลมชื้น แล้วทำให้เกิดการติดขัด มีอาการปวดขึ้นมา


2. ความเย็น มักมีอาการปวดเฉพาะที่ อาการมักรุนแรง และเป็นมากในเวลากลางคืน กลางวันจะดีขึ้น การแพทย์แผนจีนจึงแบ่งกลางวัน และ กลางคืน หยางจะเพิ่มมากในเวลากลางวัน จะทำให้รู้สึกว่าอาการปวดดีขึ้น ได้รับความอบอุ่นจากดวงอาทิตย์ การปวดเนื่องจากความเย็น เมื่อประคบร้อนจะดีขึ้น ตรงกันข้ามเมื่ออากาศเย็นจะปวดมากขึ้น


3. จากความชื้น จะปวดเฉพาะที่และหนักเมื่อย แบ่งเป็นร้อนเย็น และเย็นชื้น โดยเฉพาะหลังฝนตก เมื่อมีความชื้นสูงในอากาศ เมื่อร่างกายกระทบกับอากาศแบบนี้จะมีอาการเมื่อยขี้เกียจ อยากนอน ลักษณะปวดจะปวดอยู่กับที่และปวดหนัก ไม่สามารถขับความชื้นได้ทัน ทำให้มีบวมน้ำในตำแหน่งปวดได้ 


4. เลือดคั่ง การคั่งของเลือดมีปัจจัยการเกิดได้หลายสาเหตุ เช่น เกิดจากเสียชี่ที่ได้รับ สะสมไว้นานไม่ได้ถูกกำจัดออก จึงเกิดการคั่ง เช่น ความชื้น, ความเย็น, เสมหะ, หยางชี่พร่อง, จินเย่ไม่ไหลเวียน จากได้รับการกระทบกระแทก ทำให้เกิดเลือดคั่ง




อาการปวดบางครั้งจะปนเปกัน จากสาเหตุที่กล่าวทั้งสามรวมกัน ต้องแยกสาเหตุจึงจะรักษาได้ เช่น  สาเหตุจากลมและความเย็น  วิธีการรักษาต้องขับลมและเสริมหยาง



อาการปวดตามร่างกาย  แบ่งตามตำแหน่งที่มีอาการปวดจะมี  5 ตำแหน่ง  ได้แก่ ผิวหนัง,  กล้ามเนื้อ,  เอ็น,  กระดูก  และชีพจร  ในการรักษาต้องทราบว่าสาเกตุจะเกี่ยวกับอวัยวะจ้างอะไร   เช่น

            ผิวหนัง        =   ปอด

            กล้ามเนื้อ     =   ม้าม

            เอ็น            =   ตับ

            ชีพจร          =   หัวใจ

            โครงกระดูก   =   ไต







ข้อมูลประกอบบทความ  : " หนังสือการฝังเข็ม รมยา เล่ม 2"
Acupuncture & Moxibusion Volume 2
กรมพัฒนาการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก
กระทรวงสาธารณสุข
ISBN 978-616-11-0277-7