ประวัติคลินิกการประกอบโรคศิลปะสาขาการแพทย์แผนจีนหัวเฉียว

คลินิกการประกอบโรคศิลปะ สาขาการแพทย์แผนจีนหัวเฉียว หรือ "คลินิกการแพทย์แผนจีนหัวเฉียว" เดิมใช้ชื่อว่า “คลินิกหัวเฉียวไทย-จีน แพทย์แผนไทย”

  

ก่อตั้งขึ้นเมื่อวันที่ 5 กรกฎาคม 2538  โดยความตั้งใจที่ดีของมูลนิธิป่อเต็กตึ๊งในความร่วมมือกับกระทรวงสาธารณสุข เพื่อรวบรวมองค์ความรู้ด้านการแพทย์แผนจีนมาใช้เพื่อการรักษา ป้องกัน ส่งเสริม และฟื้นฟูสภาพร่างกายของผู้ป่วย อันนำไปสู่ความร่วมมือในระดับประเทศกับสถาบันการศึกษาชั้นนำของสาธารณรัฐประชาชนจีน ที่มาร่วมกันพัฒนาระบบการให้บริการรักษาโรคด้วยศาสตร์การแพทย์แผนจีนที่ได้มาตรฐานในระดับสากลให้แก่คลินิก และเป็นการแพทย์ทางเลือกที่มีประสิทธิภาพ เป็นที่รู้จัก และสร้างความเชื่อมั่นให้แก่ประชาชนชาวไทย

ในช่วงปี พ.ศ. 2538 – 2542

                                    

มูลนิธิป่อเต็กตึ๊งมีบทบาทสำคัญอย่างหนึ่ง คือ บทบาทด้านการรักษาพยาบาลและฟื้นฟูสมรรถภาพ จึงได้เริ่มกิจกรรมรักษาพยาบาลแก่ประชาชนในกรุงเทพฯ และเล็งเห็นว่าการแพทย์แผนจีนเป็นศาสตร์ที่มีรากฐานที่แข็งแกร่ง มีประวัติความเป็นมายาวนานหลายพันปี และได้เข้ามาร่วมกับการแพทย์แผนปัจจุบันและการแพทย์แผนไทยในการดูแลสุขภาพของคนไทย เพื่อสนองนโยบายในการพัฒนาระบบบริการให้การรักษาพยาบาลแก่ประชาชนด้วยการแพทย์ทางเลือกของกระทรวงสาธารณสุข

ดังนั้น มูลนิธิป่อเต็กตึ๊งจึงได้จัดตั้ง “สถานพยาบาลหัวเฉียวแผนโบราณ” ซึ่งปัจจุบันใช้ชื่อว่า “คลินิกการแพทย์แผนจีนหัวเฉียว”
เมื่อวันที่ 5 กรกฎาคม 2538 โดยมีนายสุษิร สุรัตนกวีกุล เป็นผู้อำนวยการคนแรก ในขณะนั้นมีแพทย์จีนประจำ 7 คน และเจ้าหน้าที่ 5 คน

                      

ต่อมาในปี พ.ศ. 2539  สถานพยาบาลหัวเฉียวฯ ได้เปิดให้บริการรักษาด้วยการฝังเข็ม ซึ่งเป็นการรักษารูปแบบใหม่ในขณะนั้น ทำให้ผู้มาใช้บริการเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วต่อเนื่อง สถานพยาบาลหัวเฉียวฯ จึงได้เพิ่มจำนวนเตียงเพื่อรักษาผู้ป่วย มีห้องฝังเข็มขนาด 30 เตียง และห้องทุยหนา 2 ห้อง และได้เริ่มมีห้องยาจีน เมื่อวันที่ 18 กุมภาพันธ์ 2539 โดยมีชนิดของสมุนไพรที่ใช้บ่อยประมาณ 200 ชนิด มีห่อยาประมาณ 80 – 90 ห่อต่อวัน และค่อยๆ เพิ่มเป็น 200 ห่อต่อวัน

วันที่ 29 พฤษภาคม 2540 ได้มีการลงนามบันทึกความเข้าใจด้านความร่วมมือทางวิชาการระหว่างกระทรวงสาธารณสุขไทยและจีน ณ กรุงปักกิ่ง สาธารณรัฐประชาชนจีน ภายใต้บันทึกความเข้าใจดังกล่าว กระทรวงสาธารณสุขโดยกรมการแพทย์ ได้จัดให้มีการอบรมหลักสูตร “การฝังเข็ม รมยา 3 เดือน” ให้กับแพทย์แผนปัจจุบันเป็นรุ่นแรก ระหว่างวันที่ 27 เมษายน – 24 กรกฎาคม 2541 โดยมี รศ.พจ.เฉิงจื่อเฉิง (程子成) ผู้เชี่ยวชาญด้านการฝังเข็มจากโรงพยาบาลหลงหัว มหาวิทยาลัยการแพทย์แผนจีนเซี่ยงไฮ้   ซึ่งเป็นแพทย์จีนประจำ ณ สถานพยาบาลหัวเฉียวฯ ได้ให้เกียรติมาเป็นวิทยากรและจัดทำหลักสูตร นับเป็นอาจารย์แพทย์จีนท่านแรกที่ได้วางรากฐานการฝังเข็มให้กับแพทย์แผนปัจจุบันในประเทศไทย สถานพยาบาลหัวเฉียวฯ ในขณะนั้น ให้ความร่วมมือแก่กระทรวงสาธารณสุขในทุกกิจกรรมที่เป็นการสนับสนุนและพัฒนาศาสตร์การแพทย์แผนจีนในประเทศไทย  อาทิ การจัดการอบรม การประชุมวิชาการ และการจัดนิทรรศการด้านการแพทย์แผนจีน

                              
                                   คณะแพทย์จีนและเจ้าหน้าที่ผู้ให้บริการในระยะแรก                                     การเปิดให้บริการฝังเข็มในปี พ.ศ. 2539       

                                           ห้องยาจีนที่เปิดให้บริการในระยะแรก                                             ร่วมงานนิทรรศการการแพทย์แผนจีนปี พ.ศ. 2539

ในช่วงปี พ.ศ. 2543 – 2548

มูลนิธิป่อเต็กตึ๊งเห็นความสำคัญของการแพทย์แผนจีนว่าเป็นประโยชน์ในการดูแลสุขภาพแบบผสมผสานวิธีหนึ่งของชุมชนในยุคปัจจุบันและเห็นว่าสถานพยาบาลหัวเฉียวแผนโบราณมีความคับแคบ ไม่สามารถรองรับผู้ป่วยที่เพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง จึงได้จัดสร้างอาคารศูนย์การแพทย์ไทย-จีนขึ้น เนื่องในวาระที่มูลนิธิป่อเต็กตึ๊งครบรอบ 90 ปี และวาระครบรอบ 25 ปี แห่งการสถาปนาความสัมพันธ์ทางการทูตไทย-จีน เป็นอาคาร 8 ชั้น ทรงสถาปัตยกรรมแบบจีนประยุกต์ในบริเวณถนนกรุงเกษม มีพื้นที่ใช้สอย 4,900 ตารางเมตร เพื่อให้การรักษาผู้ป่วย การวิจัย และเป็นฐานการเรียนการสอนด้านการแพทย์แผนจีน

                                                                                                สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี                                      
                                                                                 เสด็จมาทรงเปิดอาคารศูนย์การแพทย์ไทย-จีน วันที่ 7 มกราคม 2548     

วันที่ 1 กรกฏาคม 2543  รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข เป็นประธานในพิธี ฯพณฯ จางเหวินคัง รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุขสาธารณรัฐประชาชนจีน ฯพณฯ ฟู่ เซียจาง เอกอัครราชทูตสาธารณรัฐประชาชนจีนประจำประเทศไทย ดร.อุเทน เตชะไพบูลย์ และ ดร.สมาน โอภาสวงศ์ เป็นประธานร่วม พิธีวางศิลาฤกษ์อาคารศูนย์การแพทย์ไทย-จีน นับเป็นเหตุการณ์สำคัญอีกครั้งหนึ่งที่มูลนิธิป่อเต็กตึ๊งมีบทบาทเป็นแกนประสานความสัมพันธ์ไทย-จีน ให้แน่นแฟ้นยิ่งขึ้น โดยก่อให้เกิดประโยชน์ต่อการดูแลสุขภาพของประชาชน 

พิธีวางศิลาฤกษ์อาคารศูนย์การแพทย์ไทย - จีน วันที่ 1 กรกฎาคม 2543 

ต่อมาเมื่อวันที่ 7 มกราคม 2548 มูลนิธิป่อเต็กตึ๊ง ได้รับพระมหากรุณาธิคุณจาก สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้ากรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา สยามบรมราชกุมารี โดยเสด็จมาทรงเปิดอาคารศูนย์การแพทย์ไทย- จีน อย่างเป็นทางการนับเป็นประวัติศาสตร์หน้าใหม่ของมิตรภาพและวัฒนธรรมที่มีการแลกเปลี่ยนกันทั้งประเทศไทยและสาธารณรัฐประชาชนจีน


อาคารแพทย์จีนหลังใหม่เป็นอาคารเอนกประสงค์ มีห้องตรวจวินิจฉัยโรคและห้องรักษาโรค ห้องยา ห้องฝึกอบรม ห้องประชุม เป็นต้น มีการจัดการใช้ระบบสารสนเทศ ตั้งแต่การบันทึกประวัติผู้ป่วยจนถึงการสั่งยา และชำระเงิน โดยให้บริการการรักษา ได้แก่ แผนกฝังเข็ม แผนกอายุรกรรมทั่วไป แผนกนรีเวช-บุรุษเวช แผนกผิวหนังและความงาม แผนกกระดูกและทุยหนา แผนกหย่างเซิง และงานบริการด้านเภสัชกรรมสมุนไพรจีน


          
                 ห้องหัตถการฝังเข็ม                                                    ห้องหัตถการทุยหนาและอบสมุนไพร                          บริเวณชั้น 1 ทางเข้าด้านหน้าห้องจ่ายเงินและรอรับยา

          
             ห้องประชุมคณะกรรมการบริหาร ชั้น 6                                                    ห้องประชุม ชั้น 8                                                   ห้องจัดยาฝ่ายเภสัชกรรม

 
ในช่วงปี พ.ศ. 2549 – 2559

คลินิกหัวเฉียวไทย-จีน แพทย์แผนไทย ภายใต้การนำของผู้อำนวยการ นายสุษิร  สุรัตนกวีกุล ได้เปิดให้บริการรักษาประชาชนโดยคำนึงถึงความรับผิดชอบต่อสังคม โดยไม่แบ่งชนชั้น เชื้อชาติ ศาสนา ได้ดำเนินการพัฒนางานของคลินิกอย่างต่อเนื่อง และเป็นต้นแบบของสถานพยาบาลที่ให้บริการการแพทย์แผนจีนครบวงจร 

ต่อมาในปี พ.ศ. 2549  นายอัมพร เอี่ยมสุรีย์ ได้เข้ารับตำแหน่งผู้อำนวยการคลินิกสืบต่อจากนายสุษิร สุรัตนกวีกุล โดยเริ่มแต่งตั้งพนักงานบัญชี 1 คน เมื่อวันที่ 4 สิงหาคม 2549 เป็นผู้รับผิดชอบบันทึกรายการรับและจ่าย จัดซื้อ ตรวจรับยา ตรวจสอบค่าล่วงเวลา ส่งให้พนักงานโรงพยาบาลหัวเฉียวเป็นผู้บันทึกบัญชีและทำเช็คจ่ายเจ้าหนี้




ในปี พ.ศ. 2551  คลินิกหัวเฉียวไทย-จีน แพทย์แผนไทย รับโอนการบันทึกบัญชีจากโรงพยาบาลหัวเฉียวมาทำเองทั้งระบบ โดยเริ่มใช้โปรแกรมบัญชีสำเร็จรูป “GL” มาบันทึกบัญชีและจัดทำงบการเงิน และได้มีการพัฒนาห้องยาจีนอย่างต่อเนื่อง เป็นผลให้การใช้ยาสมุนไพรจีนมีการเติบโตอย่างชัดเจน ทำให้ต้องปรับโครงสร้างการบริหารให้สอดคล้องกับสภาพการณ์ในขณะนั้น โดยตั้งเป็นฝ่ายเภสัชกรรม มีการแบ่งหน้าที่บุคลากรในฝ่ายให้ชัดเจนยิ่งขึ้น แบ่งเป็น 4 แผนก ได้แก่ แผนกจัดยา แผนกต้มยา แผนกคลังยา และแผนกคิดราคายา

ต่อมา นายอร่าม  เอี่ยมสุรีย์  ได้รับการแต่งตั้งจากประธานมูลนิธิป่อเต็กตึ๊งเป็นผู้อำนวยการคลินิกหัวเฉียวไทย-จีน แพทย์แผนไทย เมื่อวันที่ 15 มกราคม 2552 ซึ่งเป็นช่วงที่คลินิกฯ มีการดำเนินงานที่ค่อนข้างมั่นคง มีจำนวนผู้ป่วยที่สนใจใช้การแพทย์แผนจีนเป็นทางเลือกในการรักษาเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง ในช่วงเวลาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2552 - 2559 นับได้ว่าเป็นช่วงเวลาที่มีความสำคัญยิ่งสำหรับคลินิกหัวเฉียวไทย-จีน แพทย์แผนไทย ท่านมีวิสัยทัศน์ยาวไกล ได้กำหนดทิศทางและใช้การบริหารจัดการระบบคุณภาพเป็นกลไกสำคัญในการผลักดันการพัฒนาระบบงานต่างๆ ของคลินิกให้มีประสิทธิภาพและประสิทธิผลมากยิ่งขึ้น ในด้านการบัญชีและการเงินได้เริ่มมีผู้จัดการฝ่ายการบัญชีและการเงิน ในปี พ.ศ. 2552 มีการเปลี่ยนโปรแกรมบัญชีสำเร็จรูปจาก “GL” เป็น “Express” และเริ่มใช้โปรแกรม “HC Hospital” ในการบริหารคลังยา ได้แก่ การบันทึกค่ารักษาพยาบาล ค่ายา และเวชภัณฑ์ต่างๆ ในด้านการแพทย์

ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2554 – 2559 คลินิกได้จัดทำแผนพัฒนาบุคลากรทางการแพทย์อย่างมีทิศทางและต่อเนื่องเพื่อการพึ่งตนเองด้านบริการการแพทย์แผนจีนขององค์กรในอนาคต โดยคลินิกฯ ได้จัดส่งแพทย์จีนรุ่นใหม่ที่สำเร็จการศึกษาในระดับปริญญาตรีทั้งในและต่างประเทศที่ได้รับการบรรจุเข้าทำงานที่คลินิกฯ ไปศึกษาต่อในระดับปริญญาโทและปริญญาเอก รวมทั้งไปรับการฝึกอบรมระยะสั้นในหลักสูตรเฉพาะทางตามความต้องการของคลินิกฯ ณ สาธารณรัฐประชาชนจีน เพื่อทดแทนแพทย์จีนผู้เชี่ยวชาญอาวุโสที่เชิญมาจากมหาวิทยาลัยชั้นนำของจีน และทยอยกลับภูมิลำเนาตามวาระ

ในด้านการพยาบาล ได้พัฒนาระบบบริหารจัดการและควบคุมกำกับดูแลงานด้านการรักษาพยาบาลและด้านบริการอย่างมีประสิทธิภาพ มีทีมในการดูแลให้การบริการพยาบาลเบื้องต้นและช่วยเหลือผู้ป่วยที่มารับบริการในคลินิกให้ปฏิบัติตามมาตรฐานวิชาการและสิทธิของวิชาชีพ มีการจัดการงานเวชระเบียนให้ครบถ้วนถูกต้องตามระบบและติดตามผู้ป่วยตามระบบนัดหมาย รวมทั้งดูแลเวชภัณฑ์ เครื่องมือ เครื่องใช้ และเอกสารต่างๆ ให้มีความเพียงพอและพร้อมใช้งาน 

ในปัจจุบัน ทางคลินิกฯ ได้มีการปรับปรุงบริเวณชั้น 1  ให้มีความทันสมัย พร้อมให้บริการ อาทิ บริเวณจุดเวชระเบียน จุดประชาสัมพันธ์ จุดชำระเงิน และจุดบริการจ่ายยา เพื่ออำนวยความสะดวกและสร้างความประทับใจให้แก่ผู้ที่มาใช้บริการ 

                             

                             

ในด้านเภสัชกรรม มีการพัฒนางานด้านเภสัชกรรมอย่างต่อเนื่อง  ได้มีการพัฒนาการให้บริการต้มยาให้คนไข้ รวมถึงบริการส่งยาให้ถึงบ้านให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น สำหรับรูปแบบยานั้นมีความหลากหลายและมีจำนวนชนิดเพิ่มขึ้น เช่น ยาแคปซูล ยาลูกกลอน ยาพอก ยาครีม ยาแขวนตะกอน รวมถึงการแปรรูปสมุนไพรจีนโดยวิธีเผาจื้อ

                                

                              

นับตั้งแต่ปี พ.ศ. 2556  เป็นต้นมา ได้มีการนำยารูปแบบใหม่เข้ามาใช้ในคลินิก คือ “ยาผงเคอรี่” เป็นยาเตรียมที่ได้จากสารสกัดยาจีน กับสารปรุงแต่งยาที่เหมาะสมซึ่งพกพาง่ายและใช้สะดวก สอดคล้องกับวิถีชีวิตที่เร่งรีบของสังคมเมืองในปัจจุบัน

                                                 
    

เมื่อวันที่ 20 พฤษภาคม 2557 ได้มีการจัดตั้งคลินิกหัวเฉียวแพทย์แผนจีน สาขาโคราชขึ้น ซึ่งนับเป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์ของมูลนิธิป่อเต็กตึ๊งและคลินิกหัวเฉียวแพทย์แผนจีน สาขาโคราชที่มีสาขาในส่วนภูมิภาค โดยได้เปิดให้บริการคลินิกอายุรกรรม คลินิกอายุรกรรมภายนอก คลินิกทุยหนา และคลินิกฝังเข็ม เพื่อให้ประชาชนในส่วนภูมิภาคตะวันออกเฉียงเหนือมีโอกาสเข้าถึงบริการทางการแพทย์แผนจีนได้มากขึ้น

                                            

                                                                                                   ดร.สมาน โอภาสวงศ์ ประธาน                       Prof. Gao Xiumei รองอธิการบดี                 
                                                                                                กรรมการวางศิลาฤกษ์ สาขาโคราช               มหาวิทยาลัยการแพทย์แผนจีนเทียนจิน                                      
                                                                                                      เมื่อวันที่ 1 สิงหาคม 2556              และคณะเดินทางมาประชุมความร่วมมือทางวิชาการ 

                                                          งานครบรอบ 1 ปี พิธีอัญเชิญองค์ไต่ฮงกงมาประดิษฐาน ณ สาขาโคราช เมื่อวันที่ 27 พฤศจิกายน 2558                                                                                                                                                                           

ในปีพ.ศ. 2558 ทางคลินิกหัวเฉียวแพทย์แผนจีน ได้ริเริ่มแผนการนำเข้ายาสมุนไพรจีนที่สอดคล้องกับมาตรฐานคุณภาพยาจากหนังสือเภสัชตำรับยาของสาธารณรัฐประชาชนจีนฉบับล่าสุด นอกจากนี้ยังเป็นการสร้างมาตรฐานการซื้อยาแบบใหม่ให้กับตลาดยาสมุนไพรจีนในประเทศไทยโดยการนำเข้ายาจากประเทศผู้ผลิตโดยตรง นอกจากทางคลินิกฯ จะได้รับยาสมุนไพรจีนที่มีคุณภาพสูงแล้ว ยังได้รับยาที่มีประสิทธิผลในการรักษาโรคมากขึ้นอีกด้วย

ช่วงเดือนธันวาคม 2558 คลินิกการแพทย์แผนจีนหัวเฉียว ได้ทำพิธีวางศิลาฤกษ์ก่อตั้งอาคารคลังยาสมุนไพรจีน จำนวนพื้นที่ 4 ไร่ 2 งาน 66.7 ตารางวา โดยมีการใช้วิธีการทางวิทยาศาสตร์ในการเก็บรักษายาสมุนไพรนจีน เพื่อเป็นการรับรองความปลอดภัยและคุณภาพของตัวยาที่ทางคลินิกฯ ได้นำไปใช้ในการรักษา

                                                                             

อาคารแปรรูปสมุนไพรจีนได้ก่อตั้งแล้วเสร็จเมื่อปี 2560 เพื่อใช้ในการเผาจื้อสมุนไพรจีน ซึ่งการเผาจื้อเป็นเทคนิคการเตรียมยาที่เป็นเอกลักษณ์สำคัญของศาสตร์การแพทย์แผนจีนที่ตกทอดกันมาหลายพันปี เพื่อเป็นการเพิ่มประสิทธิภาพยาให้ดียิ่งขึ้น ในขณะเดียวกันยังเป็นแหล่งเรียนรู้ด้านกระบวนการแปรรูปสมุนไพรจีนให้กับผู้ที่สนใจในศาสตร์การแพทย์แผนจีน
 

                                                                             

     
                ภาพคลังยาสมุนไพรจีนก่อสร้างแล้วเสร็จเมื่อเดือนตุลาคม 2559                                      พิธีวางศิลาฤกษ์อาคารคลังยาสมุนไพรจีน เมื่อวันศุกร์ที่ 25 ธันวาคม 2558