นวดทุยหนาหย่างเซิงอาการอ่อนเพลียด้วยตนเอง

อาการอ่อนเพลียเป็นหนึ่งในอาการที่พบได้หลากหลายช่วงวัย มักพบในผู้ป่วยที่ทำงานหนัก นอนไม่หลับ มีโรคประจำตัวบางชนิดหรือผลข้างเคียงจากอาการป่วยบางอย่างเป็นต้น หากมีอาการอ่อนเพลียติดต่อกันเกินระยะเวลา 3 เดือน ควรรีบเข้ารับการรักษา

วิธีการนวดทุยหนาแบบหย่างเซิงเพื่อช่วยให้อาการอ่อนเพลียดีขึ้นทำได้ง่ายๆ 10 วิธีดังต่อไปนี้

1)      ถูฝ่ามือจนร้อน （热搓手）: ใช้ฝ่ามือทั้งสองข้างถูไปมาจนเกิดความร้อน หลังจากนั้นให้ถูบริเวณหลังมือร่วมด้วย สามารถออกแรงถูหนักและเร็วเพื่อให้เกิดความร้อนเพียงพอ ประมาน 3 นาที

2)      กำปั้นคลึงกลางหน้าอก（拳揉膻中）: ให้ผู้ป่วยกำมือข้างขวา จากนั้นให้กำปั้นมือขวาฝั่งนิ้วโป้งถึงนิ้วก้อยแนบไปบริเวณจุดถันจง（CV17 膻中）คลึงจนรู้สึกหน่วงๆประมาน 2 นาที

3)      คลึงท้อง（揉腹）: ใช้กำปั้นมือขวาคลึงบริเวณสะดือและรอบๆสะดือ 8-12 ครั้ง

4)      นวดบริเวณตำแหน่งของไต（按摩肾区）: ไตอยู่บริเวณด้านหลังข้างแนวกระดูกสันหลังทั้งสองข้าง ระดับเดียวกับสะดือ สามารถใช้ฝ่ามือทั้งสองคลึงประมาน 8-12 ครั้ง

5)      ฝ่ามือดันจุดมิ่งเหมิน（掌推命门） : ใช้หลังมือหรือฝ่ามือข้างขวาดันบริเวณจุดมิ่งเหมิน（GV4 命门）8-12 ครั้ง จนรู้สึกเกิดความอุ่นเล็กน้อย

6)      กดคลึงจุดไท่ซี ไท่ชง ซานอินเจียวและเคาะจุดจู๋ซานหลี่（按揉太溪，太冲，三阴交，叩击足三里）: ผู้ป่วยอยู่ในท่านั่งชันเข่าทั้งสองข้าง จากนั้นใช้นิ้วชี้และนิ้วกลางกดคลึงจุดไท่ซี（KI3 太溪），จุดไท่ชง（LR3 太冲）และจุดซานอินเจียว（SP6 三阴交）จนรู้สึกหน่วงๆประมาน 1 นาที จากนั้นกำมือทั้งสองข้างเป็นกำปั้นแล้วใช้สันมือฝั่งนิ้วก้อยเคาะบริเวณจุดจู๋ซานหลี่（ST36 足三里）จนรู้สึกหน่วงๆประมาน 1 นาที

7)      คลึงถูกลางฝ่าเท้า（揉搓足心，叩击足底）: ให้ผู้ป่วยนั่งอยู่ในท่าขัดสมาธิ จากนั้นใช้สันมือกดคลึงกลางฝ่าเท้าบริเวณจุดหย่งเฉฺวียน（KI1 涌泉）และใช้สันมือถูบริเวณกลางฝ่าเท้าจนรู้สึกอุ่นเล็กน้อย จากนั้นใช้กำปั้นเคาะไปบริเวณส้นเท้าประมาน 2 นาที หากเคาะเท้าซ้ายให้ใช้มือขวา เคาะเท้าขวาให้ใช้มือซ้าย

8)      เคาะต้นขาและน่องด้านใน（叩击大腿及小腿内侧）: ผู้ป่วยอยู่ในท่านั่งงอเข่าหรือขัดสมาธิ จากนั้นใช้กำปั้นเคาะไปบริเวณต้นขาและน่องด้านในไปกลับ จนรู้สึกอุ่นๆเล็กน้อยประมาน 8-12 ครั้ง

9)      ตีหรือเคาะแขนด้านในและด้านนอก（拍打，叩击上肢内侧与外侧）: ใช้ฝ่ามือตีหรือกำปั้นเคาะไปบริเวณแขนด้านในและด้านนอกไปกลับ 8-12 ครั้ง

10)       เคาะหรือตีทุบบริเวณสะโพกจนถึงต้นขาและน่องด้านนอก （叩击，拍打臀部及大腿与小腿外侧）: ใช้กำปั้นเคาะหรือฝ่ามือตีบริเวณสะโพกจนถึงต้นขาและน่องด้านนอกทั้งสองข้าง ตั้งแต่ด้านบนลงล่างไปกลับ 8-12 ครั้ง หลังจากทำเสร็จแล้วจะรู้สึกเหงื่อซึมเล็กน้อย

หากอาการอ่อนเพลียค่อนข้างรุนแรง อาจมีการรับประทานยา 补中益气丸 ร่วมด้วย ปริมาน 6 กรัม/ครั้ง 3ครั้ง/วัน ติดต่อกันประมาน 30 วัน โดยการรักษาด้วยวิธีการแพทย์แผนจีนจะเน้นในการปรับสมดุลของร่างกายเป็นหลัก เมื่อเลือดลมลมดุล 气血调和 อินหยางสมดุล 阴平阳秘 ก็ยากต่อการเกิดโรค

ภาคผนวก

1)      จุดจู๋ซานหลี่（ST36 足三里）

ตำแหน่ง : ใต้กึ่งกลางเข่าชิดขอบนอกของกระดูก patella ลงมา 3 ชุ่น (หรือใต้รอยบุ๋มนอกของเข่าเมื่องอเข่า 90 องศา) ในแนวห่างจากขอบกระดูก tibia 1 นิ้วกลาง

2)      จุดซานอินเจียว（SP6 三阴交）

ตำแหน่ง : เหนือยอดตาตุ่มด้านใน 3 ชุ่น ชิดขอบด้านหลังของกระดูก tibia

3)      จุดหย่งเฉฺวียน（KI1 涌泉）

ตำแหน่ง : เหยียดเท้าลงให้นิ้วเท้าทั้งห้างุ้มเข้าหาฝ่าเท้า ฝ่าเท้าจะปรากฎรอยบุ๋มที่จุดหย่งเฉฺวียน จุดที่อยู่รอยต่อระหว่างด้านหน้า 1/3 กับด้านหลัง 2/3 ของแนวยาวของฝ่าเท้า ระหว่างกระดูก metatarsal ที่ 2 และ 3

4)      จุดไท่ซี（KI3 太溪）

ตำแหน่ง : อยู่ด้านในข้อเท้า ในร่องระหว่างขอบหลังของตาตุ่มในกับขอบหน้าของเอ็น achilles

5)      จุดไท่ชง（LR3 太冲）

ตำแหน่ง : อยู่หลังเท้าตรงรอยบุ๋มด้านในสุดระหว่างกระดูก metatarsal ที่ 1 และ 2

6)      จุดถันจง（CV17 膻中）

ตำแหน่ง : อยู่ที่หน้าอกกึ่งกลางระหว่างหัวนมทั้งสองข้าง ตรงกับช่องระหว่างกระดูกซี่โครงที่ 4

7)      จุดมิ่งเหมิน（GV4 命门）

ตำแหน่ง : ตรงช่องใต้ spinous process ของกระดูกสันหลังส่วนเอวที่ 2 ตรงกับสะดือ

อ้างอิง

1)      World Lastest Medicine Information (Electronic Version) 2019 Vol.19 No.86，中医中药，自我养生保健推拿在疲劳型亚健康状态调治中的应用效果观察

2)      การฝังเข็ม – รมยา เล่ม 1 กรมพัฒนาการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กระทรวงสาธารณสุข พ.ศ.2551

------------------------
บทความโดย
แพทย์จีนธนภรณ์ ธนศรีวนิชชัย (หมอจีน หลิว ฉาย เผิง) 
刘财蓬 中医师
TCM. Dr. Tanaporn  Tanasrivanichchai (Liu Cai Peng)
แผนกกระดูกและทุยหนา