ประคบร้อน ประคบเย็น ต่างกันอย่างไร? เลือกใช้อย่างไร?

หลาย ๆ คนอาจจะกำลังสับสน หากเกิดอาการปวดกล้ามเนื้อ ปวดไมเกรน ข้อเท้าแพลง หรืออาการฟกช้ำแล้วจะเลือกใช้แบบไหนดี เพราะทั้งสองวิธีต่างช่วยบรรเทาอาการปวดและอักเสบได้เหมือนกัน

การประคบเย็น

ความเย็นช่วยทำให้หลอดเลือดหดตัว ทำให้เลือดออกน้อยลง ทำให้เลือดดูดซึมกลับเข้าหลอดเลือด ช่วยลดปวด บวม แดง ร้อนได้ดี

ควรใช้ประคบเย็นตอนไหน

·      เมื่อได้รับบาดเจ็บ ข้อเท้าแพงหรือฟกช้ำ 48-72 ชั่วโมงแรก

·      มีอาการปวด บวม แดง ร้อน เช่น ข้อเข่าบวมอักเสบ ข้อเท้าแพลง

·      ลักษณะอาการปวดมาก ปวดจี๊ด ปวดเหมือนเข็มแทง ปวดเฉียบพลัน

·      อาการอื่น ๆ เช่น อาการปวดไมเกรน ไข้สูง แผลลวกไฟไหม้ในระดับที่ไม่รุนแรง

ประคบอย่างไร

ใช้เจลเย็น หรือ ผ้าห่อน้ำแข็ง ประคบบริเวณที่มีอาการ ประมาณ 15-20 นาที วันละ 1-2 ครั้ง

ข้อควรระมัดระวัง

·      หลีกเลี่ยงการใช้ความเย็นประคบโดยตรงบริเวณผิวหนัง เพราะจะทำให้ผิวไหม้ได้จากความเย็น

·      ระมัดระวังการใช้ความเย็นที่มากเกินไปและนานเกินไปกับผู้ป่วยที่ผิวหนังรับความรู้สึกช้า เช่น ผู้ป่วยโรคเบาหวาน มีอาการชา

·      ไม่ประคบบริเวณที่มีแผลเปิด

การประคบร้อน

ช่วยให้เส้นเลือดขยายตัว เพิ่มการไหลเวียนของเลือด ซ่อมแซมการบาดเจ็บดีขึ้น บรรเทาอาการปวด

ประคบร้อนตอนไหน

·      หลังจากได้รับบาดเจ็บ หรือฟกช้ำ 48-72 ชั่วโมง

·      กลุ่มอาการปวด หรืออักเสบเรื้อรัง เช่น ปวดตึงกล้ามเนื้อ คอ บ่า ไหล่ หลัง ออฟฟิศซินโดรม หมอนรองกระดูกทับเส้นประสาท เข่าอักเสบ เข่าเสื่อม

·      หลังจากไม่มีอาการแดง ร้อน หลงเหลืออาการปวด บวม

·      ลักษณะอาการปวด ตึง เมื่อย ตื้อ ล้า

·      อาการปวดอื่น ๆ เช่น ปวดประจำเดือน

ประคบอย่างไร

ใช้ผ้าชุบน้ำอุ่น แผ่นร้อน หรือลูกประคบ ประคบบริเวณที่มีอาการปวด 15-20 นาที

เวลาประคบจะให้ความรู้สึกสบาย ไม่ร้อนจนเกินไป ไม่แสบ คันหรือเจ็บปวดมากขึ้น

ข้อควรระวัง 

ผู้ป่วยเบาหวาน รับความรู้สึกช้า หรือมีภาวะเลือดออกผิดปกติ เลือดออกง่าย อยู่ในช่วงทานยาสลายลิ่มเลือด

ควบคุมอุณหภูมิไม่ให้ร้อน( ประมาณ 45 องศา) สังเกตผิวหนังไม่ให้แดงเกินไป เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดแผลผุพอง ไม่ประคบบริเวณที่มีแผลเปิด

------------------------
บทความโดย

แพทย์จีน กรกฎ คุณโฑ (โจว เฉิง)

周承 中医师

TCM. Dr. Koraghod Khuntho (Zhou Cheng)

แผนกกระดูกและทุยหนา