อ่อนวัยสดใสต้อนรับวัยกลางคน โดยแพทย์แผนจีน

ปัจจุบันเป็นยุคที่เข้าสู่สังคมผู้สูงวัย พวกเราในวัยทำงานคือช่วงเข้าสู่วัยกลางคน มีภาระรับผิดชอบ ต่อพ่อแม่ และลูกหลานที่ต้องดูแล เปรียบเหมือน Sandwich Generation[Khotwanta, 2022]  หรือที่เรียกกันง่าย ๆ ว่า “เดอะแบก”  หน้าที่ตื่นนอนตอนเช้า ส่งแม่ไปโรงพยาบาล ส่งลูกไปโรงเรียน แล้วไปทำงาน กลับมาทำงานบ้าน วนลูปแบบนี้ไปเรื่อย ๆ ความกดดันที่เสมือนแซนวิชนั้น จะกระทบกับการใช้ชีวิตของผู้หญิงเราเป็นอย่างยิ่ง การนอนดึกตื่นเช้า ทานอาหารไม่ตรงเวลา ทานอาหารแปรรูปหรืออาหารที่ไม่มีประโยชน์เป็นอาหารหลัก ทานดึกตื่นเช้า ไม่ทานข้าวเช้า นานวันนาฬิกาชีวิตพัง ในทางการแพทย์แผนจีนอธิบายว่าการมีวิถีชีวิตแบบนี้จะกระทบต่อการทำงานของม้ามและกระเพาะอาหาร ความเครียดกระทบต่อตับ นอนดึกทำงานหนักกระทบต่อไตและหัวใจ การไม่ออกกำลังกายกระทบต่อปอด ร่างกายอ่อนล้า โรยรา ชี่หมดไป เหมือนเครื่องจักรที่ทำงานตลอดเวลาไม่ได้พักเครื่อง ร่างกายจึงแห้งแล้งอ่อนล้า พลังชีวิต(จิงชี่-เหยียนชี่)ถูกใช้ให้หมดไป สร้างใหม่ไม่เพียงพอ เราจึงแก่ก่อนวัย และยังทำให้ผิวแห้ง ช่องคลอดแห้ง ภูมิคุ้มกันต่ำ มีปัญหาผิวหนังเรื้อรัง และเกิดปัญหาวัยทองก่อนวัยอันควรได้ง่าย

คนไข้มักบอกว่า อยากอ่อนเยาว์ อยากประจำเดือนมาปกติ แต่อยากใช้ชีวิตเหมือนเดิมได้ไหม เป็นคำถามที่พบบ่อยมาก พอหมอขอให้งดอาหารบางชนิดลง คนไข้บางคนมักจะตอบว่า ไม่ค่ะ ทานแบบนี้มานาน ไม่อยากเปลี่ยน เป็นคำตอบที่ชวนปวดหัว หรือขอนอนดึกแล้วตื่นสายทดแทนได้ไหม ถ้าจะเอาอย่างนั้นจะทำอย่างไรให้สุขภาพดีขึ้น โดยจะขอทำแบบเดิม คำตอบคือ ไม่ได้ค่ะ อาจฟังดูใจร้าย เพราะการที่คนไข้ทำแบบนี้มาระยะเวลานาน การทำงานของอวัยวะในร่างกายแปรปรวน ใช้ชีวิตไม่ตรงกับเวลาของอวัยวะของร่างกาย จึงทำให้แก่เร็วและทำให้เจ็บป่วยมีโรคเรื้อรังตามมา 

ดังนั้นจะแนะนำการใช้ชีวิตให้อ่อนเยาว์ ตามนาฬิกาชีวิตง่าย ๆ ดังนี้
1. ตื่นนอน ในช่วงเวลา ตี5-7 โมงเช้า เป็นช่วงเวลาของ ลำไส้ใหญ่
2. เข้านอน ในช่วงเวลา 21:00-23:00 เป็นเวลาของ ซานเจียว
3. ไม่ควรออกกำลังกายหลัง 17:00 ซึ่งเป็นเวลาของ ไต

ลำไส้ใหญ่เกี่ยวข้องกับการตื่นนอนตอนเช้าอย่างไร เนื่องจากลำไส้ใหญ่เป็นอวัยวะคู่กับปอด ปอดเป็นอวัยวะคู่ผิวพรรณ ถ้าเราตื่นเช้าแล้วขับถ่ายเป็นเวลา ขับสารพิษทุกเช้า ผิวพรรณจะชุ่มชื่น อ่อนเยาว์ ถ้าปอดและลำไส้ใหญ่ทำงานปกติผิวจะสวยและอ่อนกว่าวัย

ควรเข้านอนในเวลาของซานเจียว ซานเจียวในการแพทย์แผนจีน คือทางเดินของชี่และสารจิงของร่างกาย (ทางเดินของร่างกายแบ่งได้เป็นสามส่วน ซาน三 แปลว่า สาม คือ บน กลาง ล่าง) ถ้าทางเดินสะดวก สามารถนำชี่และสารจิงที่เป็นประโยชน์ไปหล่อเลี้ยงตามส่วนต่าง ๆ ได้ดี และได้พักผ่อนเวลานี้ ส่งผลให้ร่างกายได้รับการฟื้นฟูอย่างเติมที่ ทำให้ให้ร่างกายทั้งสามส่วนแข็งแรง และอายุยืน

หลัง 17:00 น. เป็นเวลาของไต ดังคำกล่าวที่ว่า ถ้าไตแข็งแรงร่างกายจะอายุยืนยาว ผมไม่หงอก ช่วงเวลา 17:00-19:00 เป็นเวลาของไต ไม่ควรออกกำลังกายหักโหมหรือใช้ความคิดเยอะ อาจจะส่งผลให้ไตทำงานหนัก ควรจะพักผ่อนและผ่อนคลายจากความเครียด

จากข้างต้นเป็นวิธีง่าย ๆ ที่วัยกลางคนอย่างพวกเราควรลองปรับดู ถ้าร่างกายคนเราไม่ปกติ เกิดความเจ็บป่วย ส่วนมากเพราะจากความไม่สมดุล ไม่ว่าจะมากหรือน้อยเกินไป ล้วนก่อให้เกิดโรคทั้งสิ้น ความเครียดจากการทำงาน หรือภาระการดูแลทุกคนในครอบครัว ส่งผลต่อร่างกายให้ทรุดโทรม สุดท้ายเราทำอย่างไรที่จะให้ร่างกายและจิตใจสมดุล การใช้องค์ความรู้ของการแพทย์แผนจีนจะเป็นทางออกที่ตอบคุณได้

------------------------

บทความโดย

แพทย์จีน ธนภร ตันสกุล (หมอจีน เฉิน รุ่ย อิ๋น)
陈瑞银 中医师
TCM. Dr. Thanaphon Tansakul (Chen Rui Yin)
แผนกอายุรกรรมนรีเวช

อ้างอิง
Khotwanta, T. (2022, April). ‘Sandwich Generation’ วัยแห่งการเป็นเดอะแบก ที่ต้องดูแลทั้งลูกเล็กและพ่อแม่สูงวัย. Retrieved from thematter:
                     https://thematter.co/social/sandwich-generation/171499