ไขข้อข้องใจอาการหนาวสั่นหลังคลอดกับแพทย์แผนจีน

เนื่องจากช่วงนี้อากาศหนาว ผู้ป่วยหลายท่านมีอาการกลัวหนาวมากขึ้น โดยเฉพาะผู้ป่วยหลังคลอด นอกจากจะมีอาการอ่อนเพลียแล้ว ยังมีอาการกลัวหนาวเพิ่มขึ้นกว่าปกติ หลายท่านอาจสงสัยว่าเหตุใดจึงเป็นเช่นนี้? วันนี้หมอจึงขอหยิบยกประเด็นนี้มาอธิบายให้ทุกท่านได้ไขข้อข้องใจกันนะคะ

การแพทย์แผนจีนมีการบันทึกประวัติศาสตร์หรือประสบการณ์การรักษาทางคลินิกมายาวนานนับพันปี อ้างอิงถึงตำราการแพทย์แผนจีนโบราณหวางตี้เน่ยจิงกล่าวไว้ว่า หากอินและหยางในร่างกายมนุษย์มีความสมดุล ร่างกายจะแข็งแรงและไม่เกิดการเจ็บป่วย 《黄帝内经》：“阴平阳秘，精神乃治” ฉะนั้นจะเห็นได้ว่าผู้ป่วยที่กลัวความหนาวเย็น เกิดจากการสูญเสียความสมดุลของอินและหยาง โดยเฉพาะการขาดพลังหยางที่เป็นสาเหตุสำคัญทำให้ผู้ป่วยส่วนใหญ่กลัวความหนาวเย็น

แล้วถ้าหยางพร่อง ทำไมเรากินยาบำรุงหยางแล้วถึงยังไม่หายล่ะ? ผู้ป่วยบางรายทำการซื้อยาบำรุงพลังหยางมาทานเอง แต่อาการของพวกเขากลับแย่ลง ทำไมถึงเป็นเช่นนี้?

อันที่จริง สาเหตุหลักของอาการที่เกิดขึ้นอาจเกิดจากเส้นลมปราณถูกปิดกั้น พลังชี่และเลือดไม่เพียงพอ ทำให้พลังหยางพร่องอ่อนแอ ในผู้ป่วยบางรายอาจมีอาการเครียดวิตกกังวล หงุดหงิดโมโหง่าย ซึ่งแพทย์จีนเรียกว่า ชี่ติดขัด “气郁”เมื่อสะสมเป็นเวลานานจะก่อให้เกิด ภาวะเลือดคั่ง“血瘀” ซึ่งทั้งสองสิ่งนี้ล้วนเป็นสาเหตุทำให้เส้นลมปราณถูกปิดกั้น ดังนั้นสิ่งแรกที่ควรทำในการรักษาคือการทะลวงเส้นลมปราณ ไม่ใช่การบำรุงพลังหยาง นี่จึงเป็นสาเหตุว่าทำไมผู้ป่วยบางรายที่ทำการซื้อยาบำรุงพลังหยางมาทานเองนั้นถึงอาการไม่ดีขึ้นหรือแย่ลงกว่าเดิม

การแพทย์แผนจีนเชื่อว่า หลังคลอดหยวนชี่(พลังชีวิต) สารจำเป็นและเลือดในร่างกายเกิดการสูญเสีย ร่างกายอ่อนแอ หากยังละเลยไม่ดูแลเอาใจใส่หรือมีการบริโภคอาหารที่ไม่เหมาะสม ล้วนก่อให้เกิดความไม่สมดุลของชี่และเลือด เป็นเหตุให้พลังอิ๋งเว่ยเสียสมดุล การทำงานของอวัยวะภายในผิดปกติ เส้นลมปราณชงเริ่นเสียหาย ส่งผลให้เกิดการเปลี่ยนแปลงเป็นอาการผิดปกติหลังคลอดได้ ในกรณีที่มีการสูญเสียเลือดหลังคลอด เส้นลมปราณขาดการบำรุงหล่อเลี้ยงหรือได้รับพิษความเย็นและความชื้นเข้ามากระทบร่างกาย เข้าสู่ข้อต่อและเส้นลมปราณภายใน อาจทำให้เกิดอาการแขนขาเย็นและปวดข้อหลังคลอดได้ง่าย หรือที่เรียกกันทั่วไปว่า โรคหลังคลอดบุตร“月子病”

โรคนี้สามารถป้องกันไว้ก่อนได้โดยการควบคุมอารมณ์ ทำจิตใจให้แจ่มใส ใส่ใจดูแลการใช้ชีวิตประจำวัน ทำให้ร่างกายอบอุ่น หลีกเลี่ยงลมหนาว ระมัดระวังไม่ให้โดนลมหรือได้รับความเย็นมากเกินไป ควรสวมเสื้อผ้าแขนยาวและถุงเท้า ไม่ควรให้แอร์หรือพัดลมเป่าโดนร่างกายโดยตรง หลีกเลี่ยงการอยู่ในสภาพแวดล้อมที่เย็นและชื้น นอกจากนี้ในช่วงหลังคลอดยังจำเป็นต้องเสริมสร้างโภชนาการให้เหมาะสม ทานอาหารให้ครบ5หมู่ ออกกำลังกายหรือทำกิจกรรมที่เหมาะสมเพื่อช่วยเสริมสร้างสมรรถภาพทางกาย และควรพักผ่อนให้เพียงพอ  

บทความโดย : พจ.ปะการัง เขตคาม (ข่ายซิน)
หัวเฉียวแพทย์แผนจีน สาขาโคราช