น้ำมูกไหลไม่หยุดปัญหารำคาญใจของใครหลายคน

น้ำมูกไหลไม่หยุดปัญหารำคาญใจของใครหลายคน
ใครมีอาการแบบนี้บ้าง?

เมื่อเจออุณหภูมิเปลี่ยนแปลง จะเริ่มจามและมีน้ำมูกไหล และใช้กระดาษทิชชู่ไปหลายห่อ
ยิ่งช่วงที่ PM 2.5 หนักแบบนี้จะจามและมีน้ำมูกไหลไม่หยุด
จามบ่อยมาก บางครั้งน้ำมูกไหลไม่หยุด จนไม่มีสมาธิเรียนหรือทำงาน
รู้สึกคัดจมูก ตาแดงและคันตา และมีน้ำมูกไหลลงคออยู่ตลอดเวลา 
  อาการเหล่านี้มักถูกเรียกกันว่า “แพ้อากาศ”  หรือโรคจมูกอักเสบจากภูมิแพ้ (Allergic Rhinitis) นั่นเอง ซึ่งเป็นสาเหตุหลักที่ผู้ป่วยหลายคนมาพบแพทย์ โดยมักจะเกิดขึ้นในช่วงเช้าหลังตื่นนอน โดยเฉพาะเมื่อมีการเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิชัดเจน หรือมีเวลาที่มีฝุ่น มลพิษ หรือกลิ่นบางอย่างที่กระตุ้นทำให้เกิดอาการภูมิแพ้ ซึ่งมักจะทำให้มีอาการจามต่อเนื่องและน้ำมูกไหล หากเป็นมากอาจจะมีอาการตาแดงและคัน คัดจมูก  น้ำมูกไหลย้อนกลับลงคอ ซึ่งอาจทำให้ผู้ป่วยรู้สึกไม่สบาย สร้างความรำคาญใจ และส่งผลต่อการดำเนินชีวิตประจำวัน

การเกิดโรคจมูกอักเสบจากภูมิแพ้มีความเกี่ยวข้องกับเซลล์ในระบบภูมิคุ้มกันที่เรียกว่า "มาสต์เซลล์ (Mast Cells)"  ซึ่งทำหน้าที่เหมือนกับป้อมปราการในร่างกาย เมื่อร่างกายสัมผัสกับสิ่งที่เป็นสารก่อภูมิแพ้ มาสต์เซลล์จะปล่อยสารที่มีผลทำให้เกิดการอักเสบในร่างกาย เช่น ฮีสตามีน (Histamine) และสารอื่นๆ ที่กระตุ้นทำให้เยื่อบุโพรงจมูกและทางเดินหายใจเกิดการตอบสนองไวเกินไป จึงเกิดอาการไม่สบายต่างๆ เช่น จาม น้ำมูกไหล คัดจมูก ไอ และบางครั้งอาจจะมีอาการหอบหืดร่วมด้วย ในการรักษาในทางการแพทย์แผนตะวันตกมักจะใช้ยาแก้แพ้ (Antihistamines) เพื่อลดการตอบสนองของมาสต์เซลล์ที่เกิดจากสารภูมิแพ้

มุมมองของการแพทย์แผนจีนเกี่ยวกับโรคจมูกอักเสบจากภูมิแพ้

โรคจมูกอักเสบจากภูมิแพ้ หรือ “ปี๋ชิว鼻鼽” ในศาสตร์การแพทย์แผนจีนมองว่า เกิดจากทั้งปัจจัยจากภายในและปัจจัยภายนอกประกอบกัน ปัจจัยภายในคือร่างกายอ่อนแอเป็นพื้นฐาน เนื่องจากปอดมีหน้าที่เป็นด่านป้องกัน เปิดทวารที่จมูก ม้ามและไตเป็นแหล่งพลังทุนของร่างกายทำให้ภูมิคุ้มกันแข็งแรง  ดังนั้นโรคนี้จึงเกี่ยวข้องกับ ปอด ม้าม และไต เป็นสำคัญ ส่วนปัจจัยก่อโรคภายนอกทั้งหก เช่น ลม ความเย็น ความร้อน เป็นตัวกระตุ้นให้เกิดอาการ ดังนั้นในการรักษาควรจะปรับสมดุลของร่างกายไปพร้อมๆ กัน เพื่อแก้ไขสาเหตุที่ต้นเหตุของอาการ เช่น การปรับการไหลเวียนของชี่ในร่างกาย การเสริมสร้างชี่ หรือทำให้แนวป้องกันด่านแรกที่คุ้มกันร่างกายแข็งแรง ซึ่งจะช่วยลดการตอบสนองของระบบภูมิคุ้มกันที่ไวเกินไป และฟื้นฟูการทำงานของร่างกายได้ดีขึ้น โดยแพทย์แผนจีนจะต้องตรวจวินิจฉัยและเลือกวิธีการรักษาที่เหมาะสมตามแต่ละบุคคล โดยปัจจัยจากภายนอกที่พบบ่อย มีดังนี้

1.ภูมิแพ้จมูกจากลมเย็น (风寒型): ผู้ป่วยจะมีอาการจามบ่อย น้ำมูกใส เมื่อเจออากาศเย็น ร่วมกับมักมีใบหน้าจะดูหมองคล้ำ ลิ้นสีซีดและฝ้าลิ้นมีลักษณะลื่นชุ่ม (舌淡嫩, 苔滑润)  

2.ภูมิแพ้จมูกจากลมร้อน (风热型): ผู้ป่วยจะมีอาการคัดจมูก น้ำมูกเหนียวข้น น้ำมูกไหลย้อนกลับลงคอ ตาแดงและคันตา เวลาที่เจออากาศร้อน ร่วมกับอาจมีขี้ตาเยอะ ปากแห้งคอแห้ง ลิ้นแดง (舌红) หรืออาจมีจุดแดงที่ปลายลิ้น  

3.ภูมิแพ้จมูกประเภทผสม (混合型): บางรายอาจพบว่ามีอาการผสม คือพบอาการได้ทั้งจากลมเย็นและลมร้อน หรือบางคนมีอาการหลังทำกิจกรรมทำงานเหน็ดเหนื่อย เจอฝุ่น มลภาวะทางอากาศ ไม่ได้เกี่ยวกับความร้อนหรือความเย็น ซึ่งแพทย์จีนจะทำการประเมินอาการรายบุคคล 

หลักการรักษาด้วยการฝังเข็ม

ปรับสมดุลระบบภูมิคุ้มกัน: การฝังเข็มจะช่วยลดการตอบสนองที่ไวเกินไปของระบบภูมิคุ้มกัน
ปรับปรุงการหมุนเวียนเลือดในจมูก: การฝังเข็มจะช่วยให้การหมุนเวียนของเลือดภายในจมูกให้เป็นปกติ ลดอาการบวมและอักเสบในเยื่อบุจมูก
ปรับสมดุลการทำงานของอวัยวะในร่างกาย: จากหลักทฤษฎีของศาสตร์การแพทย์แผนจีน เกี่ยวข้องกับชี่ของปอด ม้าม และไต ดังนั้นการฝังเข็มจะสามารถช่วยปรับสมดุลการทำงานของอวัยวะเหล่านี้ และเสริมสร้างภูมิคุ้มกันต้านทานโรคได้
ปรับสมดุลของระบบประสาทอัตโนมัติ: การฝังเข็มยังสามารถช่วยปรับสมดุลของระบบประสาทอัตโนมัติ ช่วยลดความไวของจมูกและลดการตอบสนองของร่างกายต่อสารภูมิแพ้ได้


โรคจมูกอักเสบจากภูมิแพ้สามารถรักษาหายขาดได้หรือไม่?

  หลายคนกังวลว่าโรคจมูกอักเสบจากภูมิแพ้ โดยเฉพาะในเด็กสามารถรักษาหายขาดได้หรือไม่ จากมุมมองของศาสตร์การแพทย์แผนจีน ในวัยเด็กก่อนวัยรุ่นเนื่องจากปอดยังไม่แข็งแรงเพียงพอมักพบอาการได้ง่าย แต่หากได้รับการรักษาด้วยยาสมุนไพรจีนและการฝังเข็มเพื่อปรับสมดุลร่างกายอย่างเหมาะสมตามแต่ละบุคคล โอกาสในการรักษาหายจะสูงกว่าในวัยผู้ใหญ่ ในขณะที่ผู้ใหญ่จะรักษาหายขาดได้ยากกว่า แต่ก็สามารถบรรเทาอาการและลดความถี่ในการเกิดอาการได้ แนะนำนวดกดจุดที่ใช้บ่อยในการรักษา คือ จุดอิ๋งเซียง (迎香穴LI20) และจุดปี๋ทง (鼻通穴EX-HN8) ทั้งสองจุดนี้อยู่บริเวณข้างปีกจมูก สามารถนวดกดจุดเป็นประจำได้ จะช่วยให้จมูกโล่ง กระจายและขับไล่ลม ปรับการหมุนเวียนชี่และเลือดบริเวณจมูกและใบหน้าได้




ศาสตร์การแพทย์แผนจีนให้ความสำคัญกับการป้องกันก่อนเกิดโรค ดังนั้นแนะนำให้ผู้ป่วยทำการปรับสมดุลร่างกายในช่วงที่ไม่ได้มีการแพ้กำเริบ หรือหลังจากเจ็บป่วยอยู่ในระยะพักฟื้น หรือรับการรักษาตั้งแต่เนิ่นๆ เพื่อช่วยปรับปรุงสภาพร่างกายให้มีความสมดุลและแข็งแรง ทำให้สามารถควบคุมอาการภูมิแพ้จมูกได้อย่างมีประสิทธิผลและลดผลกระทบต่อการดำเนินชีวิตประจำวันได้

-----------------------------------

บทความโดย

แพทย์จีน หลิน ยู่ว เซิง 
林育昇  中医师
TCM. Dr. Peter Lin
แผนกฝังเข็ม