บำรุงปอด สู้ฝุ่น PM2.5

ฝุ่น PM 2.5 คืออะไร 

ฝุ่น PM 2.5 คือ ฝุ่นละอองขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางไม่เกิน 2.5 ไมครอน มีขนาดเล็กประมาณ 1 ใน 25 ส่วนของเส้นผ่าศูนย์กลางของเส้นผม 
เล็กจนสามารถสูดหายใจเข้าไปที่ปอดและซึมผ่านผนังปอดเข้าสู่กระแสเลือดกระจายไปยังส่วนต่าง ๆ ทั่วร่างกาย แล้วเมื่อฝุ่นนี้เข้าไปในปอด ปอดก็จะป้องกันตัวเองด้วยการห่อหุ้มฝุ่นเพื่อกำจัดฝุ่นและเหนี่ยวนำให้เกิดอนุมูลอิสระและภาวะการอักเสบขึ้นในร่างกาย 
ฝุ่นนี้จะมีลักษณะที่ขรุขระคล้ายสำลี ด้วยเหตุนี้มันจึงเป็นพาหะที่นำสารพิษเกาะเข้ามาในร่างกาย เช่น โลหะหนักอันตราย (แคดเมียม ปรอท สารหนู ตะกั่ว) และสารก่อมะเร็งต่างๆ ซึ่งสารเหล่านี้เพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดความผิดปกติของสารพันธุกรรม และกระตุ้นการอักเสบในร่างกาย เพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดโรคเรื้อรังต่าง ๆ เช่น ภูมิแพ้ ไซนัส ติดเชื้อเฉียบพลันในระบบหายใจ ปอดอุดกั้นเรื้อรัง หัวใจขาดเลือด หลอดเลือดในสมอง โรคผิวหนัง และมะเร็ง เป็นต้น


ฝุ่น PM 2.5 ส่งผลต่อร่างกายอย่างไร

จมูก : จะแสบจมูกเวลาหายใจ มีน้ำมูกไหล หายใจลำบาก ไอ มีเสมหะและรู้สึกเจ็บคอ ระคายเคืองคอ 
ผิวหนัง :อาการผื่นคัน
ตา :ระคายเคืองตา ตาแดง แสบตา ตาไม่สามารถสู้แสงแดดได้ 
สมอง : เมื่อสมองมีการสะสมของฝุ่น PM 2.5 ในปริมาณมาก ในเด็กทำให้มีความผิดปกติทางด้านพัฒนาการทางสติปัญญา พัฒนาการเด็กช้าลง ในผู้ใหญ่โรคสมองเสื่อม โรคหลอดเลือดสมองตีบและหลอดเลือดสมองแตก อาการไมเกรนกำเริบ
ปอด :โรคถุงลมโป่งพอง โรคหลอดลมปอดอุดกั้นเรื้อรัง โรคหลอดลมอักเสบ โรคปอดอักเสบ โรคหอบหืด โรคมะเร็งระบบทางเดินหายใจ
หัวใจ: ในระยะสั้นจะกระตุ้นให้ร่างกายเข้าใจผิดว่าฝุ่น PM 2.5 คือก้อนไขมันที่สะสมอยู่ในร่างกายจะแตก ทำให้รีบมีการส่งลิ่มเลือดมาอุดแผลไว้ แต่ปรากฎระบบกลไกลของร่างกายเข้าใจผิด ทำให้เส้นเลือดอุดตัน จนเกิดอาการแน่นหน้าอก หัวใจเต้นผิดจังหวะ ในระยะยาวจะไปกระตุ้นให้เกิดการอักเสบในหลอดเลือด และนำไปสู่อาการหลอดเลือดหัวใจตีบ
หลอดเลือด: ฝุ่นละอองเล็กๆ ในหลอดเลือด ทำให้เกิดภาวะหลอดเลือดอักเสบ และภาวะหลอดเลือดหดตัวได้

แพทย์แผนจีนกับการป้องกันฝุ่น PM 2.5

คัมภีร์แพทย์จีนโบราณมีบันทึกเกี่ยวกับมลพิษทางอากาศ ซึ่งบันทึกว่าเป็นภัยพิบัติจาก雾霾wùmái หรือหมอกควันปัจจุบันก็คือ ฝุ่นPM2.5
ฝุ่นPM2.5ทำให้เกิดโรคภัยไข้เจ็บได้ทั้งจากภายในและภายนอก สาเหตุภายในคือร่างกายขาด "เจิ้งชี่" 正气  ไม่สามารถต้านทาน"เสียชี่" 邪气ได้  ส่วนสาเหตุภายนอกคือ"เสียชี่" 邪气หรือฝุ่น PM 2.5 รุกรานจากภายนอก
ในคัมภีร์หวงตี้เน่ยจิง 《黄帝内经》ได้มีบันทึกว่า 正气存内，邪不可干 หมายความว่า หากร่างกายมีเจิ้งชี่อยู่ เสียชี่ก็ไม่สามารถมาก่อความเสียหายกับร่างกายได้ คือร่างกายจะแข็งแรงสุขภาพดีหากมีเจิ้งชี่อยู่
"เจิ้งชี่" 正气  คือ  ภูมิคุ้มกันร่างกาย ความสามารถในการฟื้นฟูซ่อมแซมตัวเอง ประสิทธิภาพของอวัยวะในร่างกาย 
"เสียชี่" 邪气 คือ  สิ่งก่อโรคจากภายนอก หรือปัจจัยก่อโรคจากประสิทธิภาพในร่างกายเองที่อ่อนแอลง
การป้องกันฝุ่น PM2.5มี 2 วิธีหลักๆ คือ เสริมสร้างภูมิคุ้มกันของร่างกาย และหลีกเลี่ยงฝุ่น PM2.5
การมีสุขภาพปอดแข็งแรง แพทย์แผนจีนให้ความสำคัญกับการเสริมสร้างภูมิคุ้มกันร่างกาย หรือ “เจิ้งชี่” ให้แข็งแรง โดยการรับประทานอาหารต้านฝุ่น PM2.5  ยาจีนบำรุงปอด รักษาอารมณ์ให้ดี และนอนหลับให้เพียงพอ ในเวลาเดียวกันควรใช้มาตรการป้องกันเพื่อลดโอกาสการเข้ามาของฝุ่น PM2.5 เช่น ปิดหน้าต่างในวันที่มีหมอกควัน ใช้เครื่องฟอกอากาศในอาคาร และสวมหน้ากากN95เมื่อออกไปข้างนอก


บำรุงปอด สู้ฝุ่น PM 2.5

วิธีการป้องกัน :บำรุงปอด เสริมสร้างภูมิคุ้มกัน
ปอดควบคุมชี่ทั่วร่างกายให้สมดุล กล่าวคือกำกับทิศทางของชี่ขึ้นลงเข้าออกสะดวก ส่งผลต่อการหายใจเข้าออก คัมภีร์ซู่เวิ่น อู่จั้งเซิงเฉิง《素问 。五脏生成》กล่าวว่า “ชี่ทั้งหลายล้วนมาจากปอด”  ชี่ที่เกิดขึ้นบางส่วนถูกสะสมที่ทรวงอก เรียกว่า จงชี่ 宗气 ไปหล่อเลี้ยงหัวใจ
ชี่ของปอดเองจะให้ความอบอุ่นแก่ปอด ทำหน้าที่กระจายชี่ของปอดสู่ผิวหนังและลงประสานรับชี่จากไตผ่านซานเจียวมารวมเป็นจงชี่ 宗气  อีกนัยหนึ่ง ชี่ของปอดมารวมกับชี่ที่ส่งจากจากม้าม-กระเพาะอาหารมารวมกันเป็นจงชี่ที่กลางอก จงชี่เป็นชี่หลังเกิด ถ้าไตไม่แข็งแรง ชี่ที่มาจากไตไม่เพียงพอ ชี่ของปอดจะพร่องตามได้ ทำให้หายใจหอบ ภาวะนี้เรียกว่า “ไตไม่รับชี่” ถ้าม้ามและกระเพาะอาหารไม่แข็งแรง มีผลกระทบต่อชี่ปอด มีอาการหายใจสั่น ไม่มีแรง เสียงเบาต่ำ ภาวะนี้เรียกว่า ดินไม่เกื้อหนุนทอง
ควรบำรุงปอดให้ชุ่มชื้นเพื่อป้องกัน PM 2.5 
บำรุงปอดด้วยยาจีน เช่น ซานเย่า山药,  ไป่เหอ百合, เซิงตี้หวง生地黄, เป่ยซาเซิน北沙参, ม่ายตง麦冬
แพทย์จีนแนะนำสูตรยาจีน清霾汤ชิงมายทัง : ป้องกันฝุ่นPM 2.5 เพื่อใช้ดื่มบำรุงปอดลดการอักเสบและลดสารพิษจากปอดได้ 
清霾汤：

黄芪หวงฉี 15g
防风ฝางเฟิง 10g
薏苡仁อี้อี่เหริน 15g
苍术ชังจู๋10g
白豆蔻ไป๋โต้วโค่ว6g
羌活เฉียงหัว 10g
桔梗เจี๋ยเกิ่ง 6g
野菊花เย่จหวีฮวา10g
芦根หลูเกิน15g
荷叶เหอเย่ 10g
川芎ชวนซฺยง 6g
甘草กันเฉ่า 6g
ต้มน้ำรับประทานวันละ 1ห่อ แบ่ง 2 ครั้ง เช้า เย็น

อาหารต้านฝุ่น PM2.5

อาหารที่มีวิตามิน A: เบต้าแคโรทีนช่วยป้องกันเซลล์จากความเสียหาย ช่วยเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกันและระบบทางเดินหายใจ
ตัวอย่าง: ผักผลไม้ที่มีสีส้มและสีเหลือง แครอท ฟักทอง มันหวาน มะม่วง มะละกอ 


อาหารที่มีวิตามิน C: ช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกันและลดการอักเสบ
ตัวอย่าง: ผักใบเขียวเข้มผักบุ้ง ผักโขม บรอกโคลี คะน้า


อาหารที่มีวิตามิน E:ช่วยต้านอนุมูลอิสระปกป้องเซลล์จากความเสียหาย
ตัวอย่าง: อัลมอนด์ อโวคาโด น้ำมันมะกอก


--------------------------------------------------

บทความโดย
แพทย์จีน ศศินิภา กายเจริญ (หมอจีน เฝิง เจี๋ย อวี่)
冯解语 中医师
TCM. Dr. Sasinipa Kaicharoen (Feng Jie Yu)