การดูแลภาวะผมร่วงหลังคลอด

ภาวะผมร่วงหลังคลอดเป็นหนึ่งในภาวะที่พบได้บ่อยในคุณแม่หลังคลอด ซึ่งมักเกิดขึ้นหลังคลอด 2 สัปดาห์ จนถึง6 เดือนหรือมากกว่า โดยภาวะผมร่วงหลังคลอดถือว่าเป็นภาวะที่ไม่เป็นอันตราย ซึ่งสามารถหายเองได้ อาจส่งผลกระทบต่อจิตใจ ความสวยงามของคุณแม่หลังคลอด และภาวะผมร่วงหลังคลอดสามารถค่อยๆดีขึ้นเองได้เมื่อเวลาผ่านไป 6-9 เดือน 

สำหรับสาเหตุการเกิดภาวะผมร่วงหลังคลอด เกิดขึ้นเนื่องจากการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน โดยเฉพาะฮอร์โมนเอสโตรเจน (Estrogen) และโปรเจสเทอโรน (Progesterone) ซึ่งฮอร์โมนสองตัวนี้เป็นตัวการสร้างผมให้มีการเจริญเติบโตงอกงาม จะเห็นได้ว่าขณะที่ตั้งครรภ์ คุณแม่บางท่านมีเส้นผมที่ขึ้นดกดำ หรือบางท่านก็มีลักษณะของเคราอ่อน ๆ ขึ้นได้  โดยหลังจากคลอดบุตรฮอร์โมนเอสโตรเจนและโปรเจสเทอโรนจะลดลงอย่างรวดเร็วจึงเป็นเหตุให้เกิดภาวะผมร่วงหลังคลอดขึ้น 
ทั้งนี้ ในทฤษฎีการแพทย์แผนจีนระบุว่า “ผมมีความสัมพันธ์กับเลือด หากเลือดสมบูรณ์เพียงพอจะทำให้ผมดกดำแข็งแรง” หรือ “发为血之余，血旺则发旺” ซึ่งความสมบูรณ์ดกดำของเส้นผมมาจากการหล่อเลี้ยงของเลือด หากร่างกายสูญเสียเลือดมากก็จะทำให้เกิดผมหลุดร่วงได้ง่าย ดั่งเช่นภาวะผมร่วงหลังคลอดที่เกิดขึ้นเนื่องจากร่างกายสูญเสียเลือดในระหว่างการคลอดนั่นเอง
วิธีป้องกันผมขาดหลุดร่วง
1. การตัดผมสั้น เพราะผมสั้นต้องการสารอาหารที่น้อยกว่า และรากผมรับน้ำหนักน้อยกว่าผมยาว ทำให้ผมขาดหลุดร่วงน้อย
2. หลีกเลี่ยงการหวีผมบ่อย ๆ เนื่องจากไปรบกวนหนังศีรษะ ทำให้ผมหลุดร่วงได้ง่าย หากต้องการหวีผมควรเลือกใช้หวีที่มีซี่ค่อนข้างห่าง และควรหวีผมเบา ๆ รวมถึงไม่ควรหวีผมขณะที่ผมเปียก
3.หลีกเลี่ยงการทำสีผม ดัดผม ยืดผม เนื่องจากเป็นการนำสารเคมีเข้าสู่เส้นผมยิ่งทำให้เส้นผมหลุดร่วงได้ง่ายมากขึ้น
4. ไม่ควรนอนทั้งที่ผมยังเปียกหรือชื้นอยู่ เนื่องจากความเปียกชื้นอาจทำให้เกิดเชื้อรา และทำให้ผมอ่อนแอเกิดการขาดหลุดร่วงเพิ่มได้มากขึ้น เพราะฉะนั้นหลังจากสระผมเสร็จควรที่จะเป่าให้แห้งก่อนเข้านอน
5.หลีกเลี่ยงการมัดผมที่ตึงเกินไป เพราะจะทำให้โคนผมหรือช่วงรากผมที่ถูกดึงรั้งหลุดร่วงได้
6.รับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ หรืออาหารที่มีประโยชน์ต่อเส้นผม โดยเฉพาะโปรตีน เช่น ไข่ไก่ เนื้อสัตว์ นม ถั่ว งาดำ เนื่องจากโปรตีนจะช่วยซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอและทำให้เส้นผมมีการเจริญเติบโตที่ดี ช่วยเพิ่มความแข็งแรงให้กับเส้นผม ลดอาการผมขาดหลุดร่วง
ตัวอย่างยาสมุนไพรจีนที่ช่วยบำรุงเส้นผม
สูตี้หวง（熟地黄）เหอโส่วอู（何首乌）ตังกุย（当归）เออเจียว（阿胶）โก่วฉีจือ（枸杞子）พุทราจีน（大枣）ตันเซิน（丹参）ซางเซิ่งจือ（桑葚子）ลำไยแห้ง（龙眼肉）ทู่ซือจือ（菟丝子）เป็นต้น  โดยสมุนไพรข้างต้นมีสรรพคุณช่วยเรื่องการบำรุงเลือด บำรุงไต รวมถึงสารจิงในไต ซึ่งสามารถช่วยบรรเทาอาการผมขาดหลุดร่วงและเสริมสร้างความแข็งแรงให้กับรากผม 
เมนูบำรุงเลือดลดผมร่วง
ชาบำรุงเลือด
ส่วนประกอบ: 1.เหอโส่วอู（何首乌）15  กรัม     2.ลำไยแห้ง（龙眼肉）10  กรัม      3.พุทราจีน（大枣）10 ลูก    4.โก่วฉีจือ（枸杞子）15  กรัม     5.ซางเซิ่งจือ（桑葚子）15  กรัม    6.น้ำผึ้ง  1 ช้อนชา   
วิธีการทำ: 
1.เทน้ำลงในหม้อต้มประมาณ 900 มิลลิลิตร จากนั้นใส่เหอโส่วอู พุทราจีน ซางเซิ่งจือ โก่วฉีจือลงไปต้มประมาณ 20 นาที
2.หลังจากนั้นเปลี่ยนมาต้มด้วยไฟอ่อนอีกประมาณ 30 นาที เมื่อต้มเสร็จให้นำกากยาออก
3.ใส่ลำไยแห้งและน้ำผึ้งลงไป ต้มต่ออีกประมาณ 10 นาทีเป็นอันเสร็จ

------------------------

บทความโดย
แพทย์จีน บุญยาพร พฤกษเศรษฐ (หมอจีน หยาง ลี่ จิง)
杨丽晶 中医师
TCM. Dr. Boonyapohn  Prueksaset (Yang Li Jing)
แผนกอายุรกรรมนรีเวช 妇科 (Internal TCM of Gynecology)