ปวดเมื่อยล้าจากดวงตาจากภาวะตาแห้ง

เนื่องจากปัจจุบันการทำงานของคนส่วนใหญ่คือการทำงานผ่านหน้าจอโทรศัพท์ คอมพิวเตอร์ หรือการขับรถบนถนนเป็นระยะเวลานาน จะส่งผลกระทบต่อความชุ่มชื้นของผิวตา ผิวตาอาจได้รับความเสียหาย ทำให้เกิดอาการไม่สบายตา การมองเห็นผิดปกติ ตาแห้ง แสบร้อน ตาเมื่อยล้าได้ง่าย เป็นต้น ในทางการแพทย์แผนจีนอาการตาแห้งอยู่ในกลุ่มของไป๋เซอะเจิ้ง （白涩症）ซึ่งมีความเกี่ยวข้องกับอวัยวะตันทั้งห้า โดยเฉพาะอวัยวะตับและไต เนื่องจากตับในทางการแพทย์จีนเป็นอวัยวะที่มีทวารเปิดที่ดวงตา ตับกักเก็บเลือดช่วยในการมองเห็น ส่วนไตคือธาตุน้ำ เป็นตัวควบคุมน้ำเพิ่มความชุ่มชื้นแก่ดวงตา เมื่อตับและไตไม่เพียงพอ อินและสารน้ำพร่อง（肝肾不足，阴津亏虚）ทำให้เกิดอาการตาแห้งได้ง่าย ในการรักษาจะเน้นบำรุงตับและไต เพิ่มอินช่วยในการมองเห็น （补益肝肾，滋阴明目）

วิธีการรักษาอาการปวดเมื่อยล้าดวงตาในทางการแพทย์จีนมีหลากหลายวิธี เช่น การฝังเข็ม ยาจีน อบยาสมุนไพรบริเวณดวงตา ทุยหนา แต่วิธีการที่เกิดผลข้างเคียงต่ำ ไม่ก่อให้เกิดการบาดเจ็บ ตลอดจนผู้ป่วยสามารถทำเองได้ง่ายๆทุกวัน คือ การนวดทุยหนา เนื่องจากเป็นวิธีการที่ช่วยกำจัดไขมันที่สะสมบริเวณต่อไขมันเปลือกตา (Meibomian gland) ช่วยกระตุ้นการไหลเวียนของเลือด กระตุ้นกระบวนการผลิตน้ำตาเพิ่มความชุ่มชื้นให้ดวงตา ลดอาการระคายเคืองดวงตา

ซึ่งจุดที่เหมาะในการนวดทุยหนาด้วยตนเองง่ายๆ ได้แก่ จุดเฉิงชี่（ST1承泣），ซือจู๋คง（TE23丝竹空），ยฺหวีอฺวี๋เยา（EX-HN4鱼腰），ไท่หยาง（EX-HN5太阳），ฉิวโห้ว（EX-HN7球后），ถงจื่อเหลียว（GB1瞳子髎），จิงหมิง（BL1睛明）และจ่านจู๋（BL2攒竹）

ใช้นิ้วกลางกดคลึงตามเข็มนาฬิกาโดยค้างไว้จุดละประมาน 10 วินาที วนทุกจุดประมาน 5 รอบ จากนั้นใช้ผ้าขนหนูชุบน้ำอุ่นบิดหมาดๆประคบบริเวณดวงตาค้างไว้ 3-5 นาที สามารถทำเป็นประจำ 3-5 วันต่อสัปดาห์ หากทำต่อเนื่อง 1-2 อาทิตย์ อาการปวดเมื่อยล้าดวงตายังไม่ดีขึ้น แนะนำให้พบแพทย์





ภาคผนวก

จุดเฉิงชี่（ST1承泣）
ตำแหน่ง : ตามองตรง จุดนี้อยู่ใต้ตาตรงกับรูม่านตา อยู่กึ่งกลางระหว่างเส้นที่เชื่อมรูม่านตากับขอบเบ้าตาด้านล่าง
ซือจู๋คง（TE23丝竹空）
ตำแหน่ง : อยู่ตรงรอยบุ๋มบริเวณหางคิ้ว
อฺวี๋เยา（EX-HN4鱼腰）
ตำแหน่ง : จุดกึ่งกลางของคิ้ว อยู่ตรงกับแนวเส้นรูม่านตา (แนวเส้นสมมติที่ลากผ่านรูม่านตาในท่ามองตรง ขนานกับเส้นกึ่งกลางลำตัว)
ไท่หยาง（EX-HN5太阳）
ตำแหน่ง : ตรงรอยบุ๋มขมับ โดยวัดจากจุดกึ่งกลางระหว่างหางคิ้วและหางตามาด้านข้างประมาน 1 ความกว้างนิ้วมือ
ฉิวโห้ว（EX-HN7球后）
ตำแหน่ง : ตรงรอยเว้าขอบล่างกระดูกเบ้าตา ใช้มือคลำขอบเบ้าตาล่าง ตำแหน่งจุดอยู่ประมานระยะ ¼ จากมุมด้านนอกหรือ ¾ จากมุมด้านใน
ถงจื่อเหลียว（GB1瞳子髎）
ตำแหน่ง : อยู่ตรงรอยบุ๋มด้านนอกหางตา 0.5 ชุ่น
จิงหมิง（BL1睛明）
ตำแหน่ง : อยู่ที่รอยบุ๋มเหนือมุมหัวตา 0.1 ชุ่น
จ่านจู๋（BL2攒竹）
ตำแหน่ง : ตรงรอยบุ๋มบริเวณหัวคิ้ว


--------------------------------------------------

บทความและภาพประกอบโดย

แพทย์จีนธนภรณ์ ธนศรีวนิชชัย (หมอจีน หลิว ฉาย เผิง)  
刘财蓬 中医师
TCM. Dr. Tanaporn  Tanasrivanichchai (Liu Cai Peng)
แผนกกระดูกและทุยหนา


อ้างอิง

การฝังเข็ม – รมยา เล่ม 1 กรมพัฒนาการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กระทรวงสาธารณสุข พ.ศ.2551
桂炎香，李青松，赵黎，张斌，王亚卉，许愿
上海中医药大学附属普陀医院，上海200062

Modern Journal of Integrated Traditional Chinese and Western Medicine 2020 Mar, 29(9) 干眼的中医治疗进展