ทำไมกระเพาะและม้ามจึงสำคัญในวัยเด็ก

ในศาสตร์การแพทย์แผนจีน ระบบอวัยวะคู่ใดที่สำคัญมากในเด็กเล็ก

            ในช่วงวัยเด็กตั้งแต่อายุ 2 -12 ปีนั้น เป็นช่วงที่ร่างกายมีการพัฒนาในหลายระบบเกิดขึ้นพร้อมๆกัน ไม่ว่าจะเป็น กระดูกกล้ามเนื้อ อวัยวะภายใน ความคิดความอ่าน การเรียนรู้ทักษะในชีวิตประจำวัน ล้วนแต่เป็นสิ่งสำคัญที่เป็นองค์ประกอบให้เด็กเล็กเหล่านี้สามารถเติบโตได้อย่างมีคุณภาพและมีสุขภาพที่แข็งแรง

            ปัจจัยหนึ่งที่เราจะไม่พูดถึงไม่ได้เลย ก็คือ เรื่องอาหารการกิน การที่ร่างกายจะเจริญเติบโตพัฒนาการได้นั้น จำเป็นต้องมีปัจจัยภายนอกคืออาหาร เข้ามามีบทบาทสำคัญให้ร่างกายได้เกิดการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง และแน่นอนว่าอวัยวะที่มีความสัมพันธ์กับอาหารโดยตรงก็คงหนีไม่พ้นระบบกระเพาะ-ม้ามนั่นเอง วันนี้เรามาดูกันว่า ทำไมเราถึงต้องให้ความสำคัญกับ “กระเพาะ-ม้าม” ของน้อง ๆ กันครับ

1.ในการแพทย์แผนจีน คือศูนย์กลางการแจกจ่ายสารอาหาร

แพทย์จีนมีมุมมองที่กล่าวถึงระบบกระเพาะและม้าม ซึ่งเป็นมากกว่าระบบทางเดินอาหารในทางสรีระกายวิภาค กล่าวคือเมื่อเรารับประทานอาหารใด ๆ ก็ตาม หรืออาหารเสริม ยาต่าง ๆ ตัวระบบกระเพาะ-ม้าม ทำหน้าที่เปลี่ยนแปลงสิ่งที่รับประทานเข้าไปให้เกิดเป็นสารสำคัญให้มากพอที่จะนำไปเลี้ยงดูอวัยวะต่าง ๆ ของร่างกาย ดังนั้นปัญหาของการเจริญเติบโตหรือความไม่แข็งแรงของร่างกายในวัยเด็ก แพทย์จีนจึงไม่ได้มองแค่เรื่องของ “ไต(ต้นทุนชีวิต)” เท่านั้น แต่ยังให้ความสำคัญกับระบบ “กระเพาะ-ม้าม” นี้อีกด้วย

2.ผลต่อการพัฒนาสมองและความคิด

เรามักประสบปัญหาการขาดสมาธิในวัยเด็กหรือปัญหาด้านอารมณ์ที่ตามมา หากเป็นมากเกินไปอาจส่งผลต่อการใช้ชีวิตหรือการเรียนในเด็ก ซึ่งในทางแพทย์จีนกล่าวถึงความเชื่อมโยงระหว่างอารมณ์กับอวัยวะภายใน แน่นอนว่าเมื่อน้อง ๆ เข้าสู่ช่วงวัยเรียน ก็มักจะถูกกดดันจากผลการเรียน ความคาดหวังของผู้ปกครอง ทำให้เกิดความเครียดในเด็กโดยที่ไม่สามารถสื่อสารกับผู้ใหญ่ได้ ผลพวงตรงนี้จึงมักเกิดเป็นลูกโซ่ ส่งผลต่อระบบกระเพาะ-ม้าม นั่นก็เพราะว่า ในทางการแพทย์จีนอารมณ์ครุ่นคิดหรือวิตก มักส่งผลต่อระบบกระเพาะ-ม้ามโดยตรง จึงมักก่อให้เกิดโรคและอาการต่างๆที่เกี่ยวข้องตามมา หนึ่งในนั้นก็คือ ปัญหาด้านอารมณ์และสมาธิ

3.การพัฒนากล้ามเนื้อ

ช่วงวัยนี้การพัฒนากระดูกและกล้ามเนื้อมีความสำคัญเป็นอย่างมาก เพราะน้อง ๆ จะเริ่มฝึกฝนการทำกิจกรรมต่าง ๆ เช่น เล่นกีฬา การทำงานบ้าน การเขียนหนังสือ เป็นต้น โดยจำเป็นต้องอาศัยการทำงานของกล้ามเนื้อหลาย ๆ มัดพร้อมกัน ดังนั้นอวัยวะที่จะเข้ามาดูแลการพัฒนาของกล้ามเนื้อนี้ ก็จะเป็นหน้าที่ของระบบ “กระเพาะ-ม้าม”  ที่สามารถช่วยนำสารอาหารที่น้อง ๆ รับประทานเข้าไปเพื่อนำไปหล่อเลี้ยงกล้ามเนื้อได้โดยตรง เพื่อให้แน่ใจว่าการเจริญเติบโตจะเป็นไปตามวัยและมีพัฒนาการของร่างกายที่ดีตามลำดับ

            ดังนั้นจะเห็นได้ว่าระบบ “กระเพาะ-ม้าม” นั้นไม่ได้มองเพียงแต่เรื่องของทางเดินอาหารเพียงอย่างเดียว สำหรับวัยเด็กแล้วเรียกได้ว่าเป็นองค์ประกอบหนึ่งที่สำคัญในการพัฒนาการร่างกายและจิตใจของน้อง ๆ เช่นกัน เราจึงควรให้ความสำคัญกับระบบ ”กระเพาะ-ม้าม” ด้วยการดูแลเรื่องอาหารการกินที่มีประโยชน์ เหมาะสมตามวัย และใส่ใจเรื่องสัญญาณเตือนจากอาการต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับระบบนี้ เช่น อาหารไม่ย่อย ขับถ่ายผิดปกติ ฝ้าลิ้นหนา เหงื่อออกผิดปกติ เป็นต้น

------------------------

บทความโดย

แพทย์จีน ต้นสกุล สังข์ทอง (หมอจีน ซ่ง เซียน เนี่ยน)
宋先念 中医师
TCM. Dr. Tonsakul Sungthong (Song Xian Nian)
แผนกอายุรกรรมระบบทางเดินอาหาร