น้ำเหลืองไม่ดี หรือ น้ำเหลืองเสีย คืออะไร？

หลายๆคนเมื่อโดนแมลงกัดต่อย เช่น โดนยุง หรือมดกัด แล้วเกิดเป็นตุ่ม มีอาการบวม คัน จากนั้นผิวจะเริ่มอักเสบ  ที่ผิวหนังเริ่มมีตุ่มพุพองขึ้น  ลุกลามเริ่มมีน้ำเหลืองไหลเยิ้มออกมา  บางคนแผลหายช้า กว่าแผลจะแห้งก็นานหลายสัปดาห์ พอแผลเริ่มหาย ก็จะทิ้งรอยดำ ทำให้เกิดแขน ขาลาย อาการเหล่านี้ในเด็กเล็ก มักจะเกิดขึ้นได้บ่อย เนื่องจากผิวของเด็กค่อนข้างบอบบาง ผิวไวต่อพิษและลุกลามได้ง่าย หายช้ากว่าผู้ใหญ่ แต่ในผู้ใหญ่บางคน ก็มีอาการลักษณะนี้เช่นกัน ซึ่งคำที่มักจะใช้ในอาการเหล่านี้ เช่น น้ำเหลืองไม่ดี น้ำเหลืองเสีย เป็นต้น 



น้ำเหลืองไม่ดี ... น้ำเหลืองเสีย คืออะไร ?

มุมมองทางการแพทย์แผนไทย  เรียกโรคทางผิวหนังที่มีความผิดปกติ ซึ่งทำให้เกิดผื่น คัน แห้ง ลอก ตุ่มคัน อาจมีลักษณะแห้ง หรือพื้นผิวหนังสด / เปียกก็ได้  มักเกิดจากความผิดปกติจาก ระบบน้ำเหลืองเสีย

มุมมองทางการแพทย์แผนปัจจุบัน มองว่าเป็นภาวะติดเชื้อแบคทีเรียที่ผิวหนัง หรือที่เรียกว่า Impetigo หรือโรคภูมิแพ้ ทำให้เกิดอาการตุ่ม คัน บริเวณผิวหนัง



ส่วนในมุมมองของแพทย์แผนจีน จะไม่ได้กล่าวถึงทฤษฎี “น้ำเหลืองไม่ดี หรือน้ำเหลืองเสีย” แต่จะมีการแบ่งแยกลักษณะและสาเหตุการเกิดโรคผิวหนังเป็นกลุ่มต่างๆ หนึ่งในกลุ่มลักษณะอาการที่สอดคล้องกับอาการน้ำเหลืองไม่ดีก็คือ  "กลุ่มอาการที่มาจากความชื้น（湿邪）

กลุ่มอาการที่มีสาเหตุมาจากความชื้น （湿邪致病） 
โรคผิวหนังที่มีสาเหตุมาจากความชื้นมีมากมาย เช่น ผิวหนังอักเสบในระยะเฉียบพลัน ผื่นแพ้จากสัมผัส การอักเสบของชั้นไขมันใต้ผิวหนัง เป็นต้น
ซึ่งมีทั้งชนิดที่มาจากความชื้นภายนอก หรือ ความชื้นภายใน หรือทั้งภายนอกและภายในร่วมกัน

กลไกของอาการเกิดจากความชื้นเข้าสู่กล้ามเนื้อและผิวหนัง สะสมอยู่ในกล้ามเนื้อและผิวหนังไม่สลายหายไป จากนั้นรวมตัวกับเลือดและชี่ ทำให้เกิดอาการตุ่มน้ำ คัน มีน้ำไหลซึม ผิวบริเวณผื่นที่มีปัญหาดูชื้นแฉะฯลฯ มักมีปัญหาที่บริเวณท่อนล่างของร่างกาย ตามข้อพับแขนขา มักมีอาการเป็นๆ หายๆ เรื้อรังเป็นระยะเวลานาน

หากมีสาเหตุจากความชื้นภายในร่วมด้วยมักมีอาการ แน่นหน้าอก ไม่อยากอาหาร แขนขาหนักร่วมด้วย หากเกิดจากความชื้นรวมกับความเย็น มักมีอาการแขนขาไม่มีแรง ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ ปลายแขนขาเย็นซีดหรือม่วงคล้ำ

โรคและอาการที่เกิดจากความชื้นจะรักษาค่อนข้างใช้เวลา เนื่องจากความชื้นที่สะสมอยู่ภายในร่างกายจะมีลักษณะที่เหนียวหนืด ขจัดออกยาก จึงมักจะเป็นๆ หายๆ และจะสัมพันธ์กับอากาศที่มีความชื้นสูง สังเกตุได้ง่ายๆคือ ยิ่งชื้นมาก อาการจะยิ่งเป็นมากขึ้น

จากลักษณะอาการที่พบ สามารถจำแนกออกเป็นโรคผิวหนัง ได้แก่
1. ผื่นภูมิแพ้ผิวหนังอักเสบ eczema
2. ผื่นแพ้แมลง ชนิด papular urticaria
3. ตุ่มคันเรื้อรัง nodular prurigo
4. โรคตุ่มพุพอง (แผลพุพอง) impetigo

ผื่นภูมิแพ้ผิวหนังอักเสบ eczema
ทางการแพทย์แผนจีนเรียกกลุ่มอาการหรือโรคนี้ว่า “ซือชวง” เป็นโรคผิวหนังที่พบได้บ่อยในทางคลินิก มีลักษณะรอยโรคหลายชนิด ได้แก่ มีน้ำเหลืองซึม มักเหมือนกันทั้งซีกซ้ายและขวาของร่างกาย มีอาการคันมาก ส่วนใหญ่จะเป็นๆหายๆ เรื้อรัง มีการดำเนินของโรคยาวนาน 



ผื่นภูมิแพ้ผิวหนังอักเสบ eczema สามารถแบ่งออกเป็น 3 ระยะได้แก่
ระยะเฉียบพลัน , ระยะกึ่งเฉียบพลัน , ระยะเรื้อรัง ตามลักษณะของรอยโรคและขั้นตอนการดำเนินของโรค

หลักการรักษาของโรคผิวหนังอักเสบของแพทย์จีน คือ การประคองเจิ้งชี่（正气）, ขับเสียชี่（邪气）วิธีการรักษาคือ ดับร้อนขับความชื้น , บำรุงม้ามเพิ่มการไหลเวียนเลือด , บำรุงเลือดไล่ลม ฯลฯ

อาการในระยะเฉียบพลันและระยะกึ่งเฉียบพลัน จะใช้วิธีดับร้อนขับความชื้น ไล่ลมระงับอาการคัน ระยะเรื้อรังใช้วิธีบำรุงม้ามขับความชื้น บำรุงเลือดระงับอาการคัน

ผื่นแพ้แมลง ชนิด papular urticaria
ปฏิกิริยาจากแมลงกัดต่อย (Papular Urticaria) เป็นโรคที่พบบ่อยในเด็ก โดยเกิดจากยุง มด หรือแมลงอื่นๆกัดต่อย ทำให้มีปฏิกิริยาอาการเกิดขึ้น พบมากในเด็กกลุ่มภูมิแพ้



ลักษณะอาการเริ่มแรกจะเริ่มเป็นตุ่มนูนแดง บวม คัน ซึ่งจุดที่เป็นรอยกัดมักเกิดเป็นตุ่มน้ำใส อาการสามารถอยู่ได้นานเป็นชั่วโมงหรือหลายวัน ในเด็กบางราย จะมีอาการคันมาก ทำให้เกาจนอาจเกิดรอยแผลถลอก และอาจมีการติดเชื้อแบคทีเรียตามมาได้

ตุ่มคันเรื้อรัง nodular prurigo
โรคผิวหนังที่มักเกิดขึ้นบริเวณแขนขา โดยเฉพาะบริเวณหน้าแข้ง ระยะแรกของผื่นจะมีลักษณะเป็นตุ่มนูนแข็ง ขนาดเมล็ดถั่วเหลืองสีแดงอ่อน หรือแดงน้ำตาล หรือเทา หลังจากเกาจะเกิดรอยถลอก ตกสะเก็ด มีอาการคันรุนแรง ระยะโรคเป็นยาวนานและมีโอกาสกลับเป็นซ้ำ



สาเหตุส่วนใหญ่เกิดจากปฏิกิริยาภูมิแพ้ หรือจากแมลงกัดต่อย การแพ้อาหารหรือระบบต่อมไร้ท่อที่ทำงานผิดปกติ

ในมุมมองทางการแพทย์แผนจีนนั้น มองว่าเกี่ยวข้องกับการรับประทานอาหารไม่ถูกสุขลักษณะ , การมีความร้อนชื้นสะสม , พิษของแมลง หรือโดนกระทบจากพิษลม สะสมนานวันเข้าจนทำให้เส้นลมปราณติดขัดและเกิดเลือดคั่ง

โรคตุ่มพุพอง (แผลพุพอง) impetigo
เป็นโรคติดต่อทางผิวหนังชนิดหนึ่งซึ่งเกิดจากเชื้อแบคทีเรีย พบมากในฤดูร้อน ผิวหนังจะมีแผลพุพอง มีน้ำอยู่ข้างใน เป็นตุ่มน้ำพอง หรืออาจเป็นแผลพุพองเป็นหนอง หรือตุ่มน้ำ แตกง่าย  เกิดเป็นแผลพุพองเป็นน้ำใส ๆ เมื่อแตกออกมาแล้วจะมีสะเก็ดสีน้ำตาลหรือเหลือง เกิดขึ้นได้บ่อยบริเวณใบหน้า  ปาก มือและเท้า และสามารถลุกลามไปยังส่วนอื่นๆ ของร่างกายได้



โรคแผลพุพอง ตุ่มน้ำนี้สามารถเกิดขึ้นได้กับบุคคลทุกวัย แต่สามารถพบได้บ่อยในทารกและเด็ก หรืออาจเกิดจากมีผดผื่นคัน แมลงกัดต่อย หรือเป็นผื่นผิวหนังอักเสบต่างๆแล้วเกาผื่นจนแผลเริ่มติดเชื้อ

คลินิกอายุรกรรมภายนอก (ผิวหนัง)