ไฉหู 柴胡 - ข้อมูลสมุนไพร

Last updated: 2 ก.ค. 2567 | 7843 จำนวนผู้เข้าชม |

ไฉหู (柴胡) คือ รากแห้งของพืชที่มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Bupleurum chinense DC. หรือ B. scorzonerifolium Willd. วงศ์ Apiaceae (Umbelliferae) Araceae

ชื่ออื่น ๆ
ไฉหู (จีนกลาง) ฉ่าโอ๊ว (จีนแต้จิ๋ว) Chinese Thorowax Root, Bupleuri Radix

ลักษณะภายนอก
เป่ยไฉหู (B. chinense) : รูปทรงกระบอก หรือรูปกรวยยาว ส่วนยอดมีฐานของลำต้นหรือใบหลงเหลือ แตกกิ่งก้านที่ส่วนล่าง ผิวสีน้ำตาลอมดำหรือสีน้ำตาลอ่อน มีรอยย่นตามแนวยาว รอยรากฝอยและรอยนูนของช่องอากาศ เนื้อแข็ง เหนียว แตกหักยาก หน้าตัดเป็นเส้นใย เปลือกรากสีน้ำตาลอ่อน แก่นสีขาวอมเหลือง กลิ่นหอมอ่อน ๆ รสขมเล็กน้อย

หนานไฉหู (B. scorzonerifolium) : รูปทรงกรวยเรียวกว่า ส่วนยอดมีเส้นใยที่เกิดจากใบที่ร่วงโรยไปจำนวนมาก มักไม่แตกแขนงหรือแตกแขนงเล็กน้อยที่ส่วนล่าง ผิวสีน้ำตาลอมแดงหรือสีน้ำตาลอมดำ ส่วนหัวมีวงแหวนตามแนวขวางจำนวนมาก เนื้อนุ่มเล็กน้อย แตกหักง่าย หน้าตัดค่อนข้างเรียบ ไม่เป็นเส้นใย กลิ่นเหม็นหืน

แหล่งผลิตที่สำคัญ

มณฑลเหอเป่ย ตงเป่ย เหอหนาน และส่านซี

การเตรียมอิ่นเพี่ยน

1. ไฉหู : กำจัดสิ่งแปลกปลอมและลำต้นที่หลงเหลือ ล้างน้ำให้สะอาด ทิ้งไว้จนน้ำซึมเข้าสู่เนื้อตัวยา หั่นเป็นท่อนหรือแผ่นหนา ทำให้แห้ง

2. ชู่ไฉหู : คลุกเคล้าไฉหูกับน้ำส้มสายชูที่ได้จากการหมักกลั่นข้าวเจ้าในปริมาตรที่พอเหมาะ (ใช้น้ำส้มสายชู 20 กิโลกรัม ต่อไฉหู 100 กรัม) ทิ้งให้น้ำส้มสายชูซึมเข้าเนื้อตัวยา ผัดโดยใช้ไฟระดับอ่อนจนแห้ง

ฤทธิ์ของยาตามภูมิปัญญาการแพทย์แผนจีน
มีรสเผ็ด ขม เย็นเล็กน้อย เข้าสู่เส้นลมปราณตับ ถุงน้ำดี และปอด

1. ไฉหู : ขับกระจายและลดไข้ สงบตับแก้ซึมเศร้า ทำให้หยางชี่ขึ้นเบื้องบน

2. ชู่ไฉหู : ทำให้ฤทธิ์ขับกระจายนุ่มนวลขึ้น สงบตับและระงับปวดได้ดีขึ้น

ฤทธิ์ของยาตามภูมิปัญญาการแพทย์แผนไทย
-

ขนาดและวิธีใช้
ต้มรับประทาน 3-10 กรัม

* ข้อห้ามใช้ ข้อควรระวังในการใช้ *
ต้าเยี่ยไฉหู (B. longiradiatum) เป็นพืชสกุลเดียวกันกับไฉหู แต่มีความเป็นพิษ จึงไม่สามารถนำมาใช้แทนไฉหู

เอกสารนี้เป็นลิขสิทธิ์และทรัพย์สินทางปัญญาของคลินิกหัวเฉียวแผนแพทย์จีน
ใช้เผยแพร่เพื่อเป็นวิทยาทานความรู้แก่ประชาชน
ห้ามคัดลอกในเชิงพาณิชย์โดยไม่ได้รับอนุญาตทุกกรณี

ไฉหู 柴胡 Bupleurum chinense DC. หรือ B. scorzonerifolium Willd. เป่ยไฉหู หนานไฉหู ชู่ไฉหู ลดไข้ สงบตับ แก้ซึมเศร้า ฤทธิ์ขับกระจายนุ่มนวล ระงับปวด สมุนไพรจีน หัวเฉียวแผนจีน อาหารสมุนไพร ยาจีน Bupleuri Radix 柴胡 Bupleurum chinense DC. B. scorzonerifolium Willd Chinese Thorowax Root Beichaihu Nanchaihu Cuchaihu reduce fever soothe the liver resolve depression Modurate dispersion relieve pain Chinese medicine Chinese Herb 柴胡 Bupleurum chinense DC. B.scorzonerifolium Willd. 北柴胡南柴胡醋柴胡疏散退热疏肝解郁升举阳气缓和升散之性增强疏肝止痛作用中药华侨中医 Bupleuri Radix 柴胡 Bupleurum chinense DC. B. scorzonerifolium Willd. Chinese Thorowax Root Beichaihu Nanchaihu Cuchaihu reduce fever soothe the liver upraise yang qi relieve pain Chinese medicine Chinese Herb

เนื้อหาที่เกี่ยวข้อง

ไฉหู 柴胡 - ข้อมูลสมุนไพร

เนื้อหาที่เกี่ยวข้อง

การแปรรูปสมุนไพรจีน

การเผาจื้อแบบโบราณ

โสมจีน ต่างจากโสมไทย โสมเกาหลี และโสมอเมริกัน อย่างไร?

การแปรรูปสมุนไพรไทย-สมุนไพรจีน ต่างกันอย่างไร?