เทศกาลไหว้บ๊ะจ่าง กุศโลบายในการดูแลสุขภาพช่วงเปลี่ยนฤดูกาล

ในช่วงเดือน 5 ตามปฏิทินจีน ถือเป็นจุดเริ่มต้นของการเข้าสู่ช่วงฤดูร้อนในประเทศจีน อากาศเริ่มมีการเปลี่ยนแปลงจากช่วงฤดูหนาวเข้าสู่อากาศที่เริ่มอุ่นขึ้น ในช่วงนี้ตามหลักการของศาสตร์การแพทย์แผนจีนมองว่า เป็นช่วงเวลาที่ “หยางชี่ : Yang Qi” ขึ้นไปถึงจุดขีดสุด ทำให้อากาศจากอุ่น เป็นค่อยๆร้อน ในบางพื้นที่อากาศก็จะร้อนแห้งจนแผดเผาความชื้นที่ผืนดินลอยขึ้นไปในอากาศ ทำให้ช่วงฤดูกาลนี้ลักษณะของอากาศจึงค่อนข้างร้อนชื้น อาหารก็เสียง่าย รวมไปถึงปัญหาสุขภาพทำให้คนที่ไม่ค่อยแข็งแรงเจ็บป่วยได้ง่ายอีกต่างหาก

ชาวจีนในสมัยโบราณจึงมีกุศโลบายจัดเทศกาลบ๊ะจ่างขึ้นมาเพื่อเตือนทุกคนให้ระวังสุขภาพในช่วงรอยต่อของฤดูกาลและสภาพอากาศที่ผลกระทบต่อชีวิต

“บ๊ะจ่าง” ถือเป็นเมนูอาหารเพื่อสุขภาพอย่างหนึ่ง เนื่องจากในห่อของบ๊ะจ่างนั้น ประกอบไปด้วยส่วนประกอบที่มีสารอาหารมากมายหลากหลาย ทั้งโปรตีน คาร์โบไฮเดรต รวมไปถึงสมุนไพร พืชพันธุ์ธัญญาหาร อย่างเช่น ข้าวเหนียวก็เป็นอาหารที่มีสรรพคุณในการเสริมบำรุงชี่และม้าม ช่วยให้เจริญอาหาร ส่วนใบไม้ที่นำมาห่อบ๊ะจ่างก็มีหลายชนิด เปรียบได้กับการนำสมุนไพรมาประกอบอาหาร



ใบไม้ที่ใช้ห่อบ๊ะจ่าง เช่น ใบไผ่ ถือว่าเป็นสมุนไพรที่มีสรรพคุณช่วยระบายร้อน เสริมน้ำและช่วยขับปัสสาวะได้ด้วย หรือการใส่พุทราจีนหรือต้าจ่าวลงในส่วนผสมด้วย ก็มีสรรพคุณช่วยอุ่นบำรุงกระเพาะม้าม บำรุงเลือดลมได้ด้วยเช่นกัน หรือใส่เผือก ถั่วลิสง ถั่วแดง ถั่วดำ ล้วนมีสรรพคุณช่วยบำรุงคล้ายๆกัน ช่วยแก้พิษแดด คลายความร้อน ลดความเครียด เพิ่มความชุ่มชื่น ช่วยสงบจิตใจ และบำรุงกระเพาะม้ามให้แข็งแรงนั่นเอง



ขั้นตอนการทำบ๊ะจ่างก็มีรายละเอียดละเมียดละไม ซึ่งล้วนแต่มีความพิถีพิถันตั้งแต่ขั้นตอนการเลือกวัตถุดิบ การตระเตรียมและขั้นตอนการห่ออย่างบรรจงสวยงาม

อย่างไรก็ตาม บ๊ะจ่างเป็นเมนูอาหารที่ให้พลังงานสูง ถึงแม้ว่าจะมีประโยชน์ อุดมไปด้วยอาหารที่สร้างพลังงานดีๆให้ร่างกาย แต่ก็ควรทานในปริมาณที่พอเหมาะพอดี ไม่ควรทานเยอะเกินไป เพราะหากทานในปริมาณที่มากเกินก็ทำให้ย่อยยากได้เช่นกัน

นอกจากนี้ ในช่วงเทศกาลไหว้บ๊ะจ่าง ชาวจีนในสมัยโบราณจะมีการประดิษฐ์ถุงหอม ซึ่งเป็นที่นิยมใช้กันในกลุ่มสตรีในสมัยก่อน การประดิษฐ์ประดอยเย็บปักถักร้อยถุงหอม เป็นการแสดงออกถึงความเป็นกุลสตรีที่มีความประณีตในงานฝีมือของสตรีในยุคนั้น ซึ่งถุงหอมนี้ มักจะมอบให้กันในเทศกาลไหว้บ๊ะจ่าง โดยมีวัตถุประสงค์หลักคือ (ชวีเสียฉีฝู) ซึ่งมีความหมายว่า “ขจัดสิ่งไม่ดี นำพาโชคดี” ซึ่งหญิงสาวในสมัยก่อนจะเฝ้ารอและตั้งใจปักถุงหอมเพื่อมอบให้กับคนรักในเทศกาลนี้


Cr.Pic : www.yzwb.net

และเนื่องจากเทศกาลไหว้บ๊ะจ่างตรงกับเดือน 5 วันที่ 5 ในปฎิทินจีน เข้าสู่ช่วงฤดูร้อนที่มีอากาศร้อนจัด อากาศร้อนชื้นนี้มีโอกาสเกิดโรคระบาดได้ง่าย ถุงหอมจึงเป็นกุศโลบายที่ใช้ในการป้องกันโรค เนื่องจากภายในถุงหอมบรรจุสมุนไพร "อ้ายเย่" ที่ช่วยฆ่าเชื้อในอากาศ ชาวจีนมักจะนำมาแขวนไว้ที่หน้าบ้านในช่วงเทศกาลนี้ โดยนิยมแขวนถุงหอมไว้บริเวณหน้าอก ใช้ได้กับทั้งเด็กและผู้ใหญ่


ถุงหอมจึงไม่เป็นเพียงแค่ถุงผ้าธรรมดา ๆ แต่คือถุงซึ่งบรรจุอัดแน่นไปด้วยความรัก ความห่วงใยที่บรรจงทำขึ้นเพื่อมอบสิ่งดีๆ ให้แก่กัน

ในความหมายของเทศกาลไหว้บ๊ะจ่างจึงเปรียบเสมือนช่วงเวลาที่จะได้หย่างเซิงดูแลสุขภาพของตนเองผ่านธรรมชาติของฤดูกาล อาหาร พืชพันธุ์ และสมุนไพรนั่นเอง