สูตรอาหารป้องกันและปรับสมดุลสำหรับผู้ป่วยอัมพฤกษ์อัมพาตจากโรคหลอดเลือดสมอง (ตอนที่ 2)

สรรพคุณ

• บำรุงอิน เพิ่มความชุ่มชื้น ลดแห้ง
• ลดไขมันในหลอดเลือด
  
  

เหมาะสำหรับ
ใช้เป็นอาหารมื้อเช้าสำหรับผู้ป่วยอัมพฤกษ์ อัมพาตจากโรคหลอดเลือดสมอง ผู้มีความดันโลหิตสูง ผู้มีไขมันในเลือดสูง ผู้มีภาวะอ้วน

ส่วนประกอบ

• ข้าวโอ๊ต 250 กรัม
• นมพร่องมันเนย 250 กรัม
• ไข่ไก่ 1 ฟอง
• เก๋ากี้ 15-20 เม็ด
  
  

วิธีทำ

• นำข้าวโอ๊ตมาใส่หม้อต้ม เติมน้ำพอประมาณคนให้หนืดเข้ากัน
• จากนั้นเทนมพร่องมันเนยลงไป คนผสมให้เข้ากัน
• นำไปต้มจนเดือด เมื่อเดือดแล้วปรับไฟลง ต้มต่อไปด้วยไฟอ่อน ราว 10 นาที
• นำไข่ไก่ที่ตีจนเข้ากันดีแล้วเติมลงไป คนผสมกันให้หนืดพอประมาณตามชอบ
  
  

วิธีรับประทาน
ใช้รับประทานเป็นอาหารมื้อเช้า วันละ 1-2 ชาม

รส หวาน
ฤทธิ์ อุ่น
เข้าเส้นลมปราณ ตับ ม้าม กระเพาะอาหาร

สรรพคุณ

• บำรุงร่างกาย
• บำรุงตับ ปรับสมดุลกระเพาะอาหาร
• บำรุงผิวพรรณ ทำให้ใบหน้าผ่องใส
• สมานแผล ห้ามเลือด
• ทำให้เปี่ยว (ภูมิคุ้มบริเวณผิวหนังส่วนนอก การเปิดปิดรูขุมขน) แข็งแรง ระงับเหงื่อ
• ใช้รักษาอาการเลือดออก อาเจียนเป็นเลือด ประเดือนมามากเกิน ระดูขาวมากเกิน ถ่ายเป็นเลือด เหงื่อออกมากผิดปกติ เหงื่อออกเวล
• นอนหลับ เพิ่มภูมิต้านทาน
• งานวิจัยพบว่า สามารถลดน้ำตาลในเลือด ช่วยลดน้ำหนัก ช่วยให้ขับถ่ายคล่อง ป้องกันโลหิตจาง ทำให้ผิวพรรณชุ่มชื้น
  
  

กลุ่มคนที่ไม่หมาะกับการรับประทานข้าวโอ๊ต
ไม่มี

กลุ่มคนที่เหมาะกับการรับประทานข้าวโอ๊ต

• คนปกติทั่วไป
• สตรีมีครรภ์
• เด็กเล็ก
• ผู้สูงวัย
• พนักงานบนเครื่องบิน ลูกเรือเดินสมุทร
• ผู้ป่วยโรคเรื้อรัง
• ผู้มีไขมันเกาะตับ
• ผู้ป่วยเบาหวาน
• ผู้มีความดันโลหิตสูง
• ผู้มีไขมันในเลือดสูง
• ผู้มีภาวะหลอดเลือดแข็งตัว (Arteriosclerosis)
• ผู้มีภาวะบวมน้ำ
• ผู้มีอาการท้องผูกเรื้อรัง
• ผู้มีเหงื่อออกมากผิดปกติ เหงื่อออกง่าย เหงื่อออกเวลาหลับ
  
  

รส หวาน
ฤทธิ์ กลาง เย็นเล็กน้อย
เข้าเส้นลมปราณ หัวใจ ปอด กระเพาะอาหาร

สรรพคุณ

• ทำให้ผ่อนคลาย สงบจิตใจ
• บำรุงร่างกาย
• บำรุงผิวพรรณทำให้ผิวหน้าผิวกายผุดผ่อง
  
  

กลุ่มคนที่ห้ามรับประทานนมสด

• ผู้ที่มีน้ำย่อยน้ำตาลแลคโตสไม่เพียงพอ และผู้ที่มีปัญหาเกี่ยวกับระบบทางเดินอาหาร ไม่ควรดื่มนมขณะท้องว่าง เนื่องจากในคนเอเชียวัยผู้ใหญ่ส่วนใหญ่เมื่อพ้นวัยเด็ก น้ำย่อยชื่อ “แลคเตส” ที่ใช้ในการย่อยน้ำตาลแลคโตสในนมจะลดน้อยลงหรือหมดไป ทำให้เมื่อดื่มนมเข้าไปขณะท้องว่าง น้ำตาลแลคโตสที่ไม่ถูกย่อยจะผ่านไปถึงลำไส้ใหญ่และถูกหมักโดยจุลินทรีย์ในลำไส้ใหญ่ เกิดเป็นกรดและแก๊ส มีการดึงน้ำเข้ามาในลำไส้ใหญ่มากขึ้น ทำให้เกิดอาการแน่นท้อง ท้องอืด ท้องเสียได้ในคนที่มีอาการรุนแรง ผู้ที่มีปัญหาดังกล่าวจึงควรดื่มนมหลังมื้ออาหาร หรือ หาอะไรกินขณะดื่มนม ดื่มนมโดยเริ่มจากปริมาณทีละน้อย เพื่อลดความรุนแรงของอาหาร เพิ่มความสามารถในการย่อยน้ำตาลแลคโตสได้มากขึ้น
• ผู้ที่แพ้น้ำตาลแลกโตส
  
  

กลุ่มคนที่เหมาะกับการรับประทานนมสด
คนปกติทั่วไป

รส หวาน
ฤทธิ์ กลาง ไม่ร้อนไม่เย็น
เข้าเส้นลมปราณ ตับ ไต ปอด

สรรพคุณ

• บำรุงตับและไต
• บำรุงสายตา ทำให้ตาสว่าง มองเห็นชัดเจน
• ให้ความชุ่มชื้นกับปอด
• ใช้รักษาอาการวิงเวียน ตามัว น้ำกามเคลื่อน เบาหวาน อาการไอเรื้อรังจากอินพร่อง อาการไอจากวัณโรค
  
  

กลุ่มคนที่ห้ามรับประทานเก๋ากี้

• ผู้ที่เป็นไข้ตัวร้อนแบบร้อนแกร่ง (ไข้จากหวัด ไข้จากการติดเชื้อ) ห้ามรับประทาน
• ผู้มีกลุ่มอาการม้ามพร่องทำให้มีความชื้นจากภายในห้ามรับประทาน
• ผู้มีกลุ่มอาการท้องเสียถ่ายท้องห้ามรับประทาน
  
  

สรรพคุณ

• เพิ่มการไหลเวียนโลหิต
• ดับไฟร้อนที่ตับ
• บำรุงไต
• ลดความดันโลหิต
  
  

เหมาะสำหรับ
ผู้ป่วยอัมพฤกษ์อัมพาตจากสมองเลือด ผู้มีความดันโลหิตสูง ผู้มีไขมันในเลือดสูง ร่วมกับมีกลุ่มอาการร้อน ได้แก่ หน้าแดง ปากแห้ง คอแห้ง มีรสขมในปาก มีกลิ่นปาก ท้องผูก ฯลฯ

ส่วนประกอบ

• เมล็ดลูกพีช 桃仁 (ทุบละเอียด) 10 กรัม
• เจวี๋ยหมิงจื่อ决明子 12 กรัม
• น้ำบริสุทธิ์ 2 ถ้วย (400 ml)
• น้ำผึ้งปริมาณพอเหมาะ
  
  

วิธีทำ

• นำเมล็ดลูกพีช และเจวี๋ยหมิงจื่อ แช่ลงในน้ำบริสุทธิ์ปริมาณ 2 ถ้วย แช่ทิ้งไว้นาน 30 นาที
• นำไปต้มจนเหลือน้ำ 1 ถ้วย
• เติมน้ำผึ้งในปริมาณเหมาะสมตามชอบ
  
  

วิธีรับประทาน
แบ่งชงดื่ม 2 ครั้ง เช้า-เย็น

รส ขม หวาน
ฤทธิ์ กลาง ไม่ร้อนไม่เย็น
เข้าเส้นลมปราณ ปอด ตับ ลำไส้ใหญ่

สรรพคุณ

• เพิ่มการไหลเวียนโลหิต ขจัดเลือดคั่ง
• เพิ่มความชุ่มชื้นในลำไส้ ทำให้ถ่ายคล่อง
• ใช้รักษาอาการประจำเดือนไม่มา ปวดประจำเดือน เนื้องอก บาดเจ็บพกช้ำ ท้องผูกจากลำไส้แห้งขาดความชุ่มชื้น
  
  

กลุ่มคนที่ห้ามรับประทานเมล็ดลูกพีช
สตรีมีครรภ์ ควรรับประทานอย่างระมัดระวัง

กลุ่มคนที่เหมาะกับการรับประทานเมล็ดลูกพีช

• ผู้มีกลุ่มอาการ ไตพร่อง ปอดพร่อง เลือดและพลังลมปราณ (ชี่) พร่อง
• ผู้มีอาการประสาทอ่อนเปลี้ย
• ผู้ป่วยโรคมะเร็ง
• เหมาะสำหรับผู้ทำงานที่ต้องใช้สมองและความคิดมาก
• เหมาะกับคนวัยหนุ่มสาว
  
  

รส ขม หวาน เค็ม
ฤทธิ์ กลาง ไม่ร้อนไม่เย็น
เข้าเส้นลมปราณ ลำไส้ใหญ่ ตับ ไต

สรรพคุณ

• ดับไฟร้อนที่ตับ
• ทำให้ตามองเห็นชัด
• เพิ่มความชุ่มชื้นในลำไส้ ทำให้ถ่ายคล่อง
• ลดความดันโลหิต
• ลดไขมัน
• ใช้รักษาอาการตาแดง แห้งแสบ ตาแฉะ ขี้ตาเยอะ ปวดศีรษะ วิงเวียน ตามัวมองไม่ชัด ท้องผูกจากลำไส้แห้งขาดความชุ่มชื้น เจ็บคอ คอบวมแดงมีแผล ใช้ลดความอ้วน
  
  

กลุ่มคนที่ห้ามรับประทานเจวี๋ยหมิงจื่อ
กลุ่มอาการม้ามพร่องถ่ายเหลว ควรรับประทานอย่างระมัดระวัง

รส หวาน
ฤทธิ์ กลาง ไม่ร้อนไม่เย็น
เข้าเส้นลมปราณ ปอด ม้าม ลำไส้ใหญ่

สรรพคุณ

• บำรุงม้ามกระเพาะอาหาร
• เพิ่มความชุ่มชื้น ขจัดความแห้ง
• ระงับปวด
• แก้พิษร้อน
• หล่อลื่นลำไส้ ทำให้ขับถ่ายคล่อง
• เพิ่มความชุ่มชื้นปอด ระงับไอ
  
  

กลุ่มคนที่ห้ามรับประทานน้ำผึ้ง

• ผู้ที่มักถ่ายอุจจาระเป็นเส้นบาง ถ่ายเหลวห้ามรับประทาน
• ผู้ป่วยกลุ่มอาการมีเสมหะความชื้นสะสมภายใน มีอาการท้องอืดแน่นห้ามรับประทาน
• ผู้ป่วยโรคเบาหวานห้ามรับประทาน
• ผู้มีอาการคลื่นไส้อาเจียนห้ามรับประทาน
• ผู้มีผื่นแพ้ผิวหนังอักเสบชนิดเรื้อรังห้ามรับประทาน
  
  

สรรพคุณ

• ลดไขมัน
• ลดความดัน
• บำรุงม้าม
• ดับไฟร้อนในหัวใจ
  
  

เหมาะสำหรับ

• ผู้ป่วยอัมพฤกษ์ อัมพาตจากโรคหลอดเลือดสมอง
• ผู้ที่มีความเสี่ยงป่วยเป็นอัมพฤกษ์ อัมพาตจากโรคหลอดเลือดสมอง
• ป้องกันภาวะอ้วน ความดันโลหิตสูง ภาวะหลอดเลือดแข็ง (Atherosclerosis) ฯลฯ
  
  

ส่วนประกอบ

• ซานจา山楂 20 กรัม
• ใบบัว荷叶 10 กรัม

**ข้อควรระวัง** ซานจา หากรับประทานมากไปจะทำให้เกิดการระคายเคืองกระเพาะอาหารและลำไส้ ควรเติมพุทราจีน 大枣 5 ลูก ลงไปด้วยเพื่อปรับสมดุล ทั้งยังทำให้รสชาติดีขึ้นอีกด้วย

วิธีทำ

• นำซานจากับใบบัวที่ล้างทำความสะอาดดีแล้ว มาใส่หม้อต้ม
• เติมน้ำสะอาด 2 ถ้วย ต้มจนเหลือน้ำ 1 ถ้วย
• ยกลง กรองกากออก เหลือแต่น้ำ ใช้ดื่ม
  
  

วิธีรับประทาน
รับประทานวันละ 1 ถ้วย (1ตำรับ) ต่อเนื่องกัน 5-7 วัน ถือเป็น 1 คอร์สการรักษา

รส เปรี้ยว หวาน
ฤทธิ์ ค่อนข้างอุ่น
เข้าเส้นลมปราณ ม้าม กระเพาะอาหาร ตับ

สรรพคุณ

• ช่วยย่อย เพิ่มการทำงานกระเพาะอาหาร
• เพิ่มการไหลเวียนขจัดเลือดคั่ง
• ใช้เป็นยาช่วยย่อยรักษาอาหารท้องอืดแน่นเฟ้อจากอาหารประเภทเนื้อสัตว์
• รักษาอาการท้องเสีย ปวดท้อง
• รักษาอาการมีเลือดคั่งค้างหลังคลอดบุตร
• รักษาอาการปวดจากไส้เลื่อน
• รักษาภาวะไขมันในเลือดสูง
  
  

กลุ่มคนที่ไม่เหมาะกับการรับประทานซานจา

1. ผู้ป่วยกลุ่มอาการกระเพาะอาหารอ่อนแอควรรับประทานแต่น้อย หรือรับประทานอย่างระมัดระวัง
2. สตรีมีครรภ์ควรรับประทานแต่น้อย หรือรับประทานอย่างระมัดระวัง
3. ไม่ควรรับประทานร่วมกับ อาหารทะเล โสม นม มะนาว
   

รส ขม
ฤทธิ์ ปานกลาง ไม่ร้อนไม่เย็น
เข้าเส้นลมปราณ ตับ ม้าม กระเพาะอาหาร

สรรพคุณ

• ดับร้อน แก้พิษร้อนจากความร้อนอบอ้าว
• ทำให้หยางบริสุทธิ์ไหลขึ้นสูงเบื้องบน
• ห้ามเลือด ลดความร้อนในเลือด
•  ดับกระหายจากพิษร้อนอบอ้าว
• รักษาอาการท้องเสียจากพิษร้อนอบอ้าว ชื้น ม้ามอ่อนแอ
• รักษาอาการเลือดออกที่เกิดจากมีความร้อนในเลือด เช่น อาเจียนเป็นเลือด ถ่ายเป็นเลือด ประจำเดือนมากผิดปกติ
  
  

กลุ่มคนที่ไม่เหมาะกับการรับประทานใบบัว
ผู้มีร่างกายผอม ผู้ที่เลือดและชี่ (พลัง) พร่องอ่อนแอควรรับประทานแต่น้อย หรือรับประทานอย่างระมัดระวัง

------------------------

บทความโดย
แพทย์จีน ปณิตา กาสมสัน (หมอจีน หลู เหมียว ซิน)
卢苗心 中医师
TCM. Dr. Panita Kasomson (Lu Miao Xin)
คลินิกฟื้นฟูอัมพฤกษ์อัมพาตและโรคทางระบบประสาท

อ้างอิง

1. 黄燕 陈达灿 杨志敏 等. 中风中西医结合慢性病防治指导与自我管理丛书[M]北京：人民卫生出版社 2013.11
2. 孟诜 张鼎. 中华养生经典.食疗本草[M]：中华书局2011.11.1
3. 食材大全. 苹果绿养生网https://www.pingguolv.com/