โครงการสมุนไพรรักษ์สิ่งแวดล้อม

สมุนไพรนับเป็นผลิตผลจากธรรมชาติ เป็นทั้งอาหารและยาของมนุษย์และสิ่งมีชีวิต สมุนไพรส่วนใหญ่จะพบขึ้นตามธรรมชาติ หรือมีการปลูก ในสมัยโบราณแพทย์จีนได้ให้ความสำคัญกับระบบนิเวศน์ตามธรรมชาติที่เหมาะสมกับการปลูก มีการบันทึกไว้ถึงแหล่งเก็บยาที่ดี เต้าตี้เหย้าไฉ หรือ สมุนไพรท้องถิ่น

ตำรายา "เปิ๋นเฉ่ากังมู่" (本草纲目) หรือ Compendium of Materia Medica (ค.ศ. 1578) เขียนโดย หลี่สือเจิน (李时珍)(Li Shizhen) (ค.ศ. 1518-1593) บันทึกไว้ว่า  “ 性从地变，质从物迁 ” บ่งชี้ว่าการเปลี่ยนแปลงสภาพแวดล้อมในการเจริญเติบโตของสมุนไพร มีผลต่อการออกฤทธิ์และรส



หรือคุณลักษณะของสมุนไพร ตัวอย่างเช่น ฮั่วเซียง (Patchouli) หรือ กว่างฮั่วเซียง มีฤทธิ์ในการขจัดความชื้น ลดความร้อนและบรรเทาอาการอาเจียน เหมาะสำหรับเพาะปลูกในกว่างโจวเป็นหลัก จึงระบุแหล่งที่มาสำคัญไว้หน้าชื่อว่า “กว่าง” เมื่อสภาพอากาศเปลี่ยนแปลง เช่น อากาศ ดิน และแหล่งน้ำมีมลพิษ หรือสภาพอากาศแปรปรวนไป ล้วนส่งผลให้ประสิทธิภาพของยาลดลง [1]

การจะนำสมุนไพรมาทำเป็นยาได้นั้น ความสม่ำเสมอ ความสะอาดและความปลอดภัยของสมุนไพรจีนเป็นปัจจัยที่สำคัญ ไม่สามารถละเลยได้ คุณภาพต้องผ่านตามมาตรฐานที่ระบุไว้ในเภสัชตำรับ สาธารณรัฐประชาชนจีน ซึ่งจะต้องมีกระบวนการคัดเลือกสมุนไพรเริ่มตั้งแต่แหล่งปลูกที่ดี มีการปฏิบัติทางการเกษตรที่ดีและเหมาะสม (GAP) กรรมวิธีการแปรรูปสมุนไพรที่เหมาะสมในโรงงานที่มีมาตรฐาน GMP ซึ่งคลินิกการแพทย์แผนจีนหัวเฉียวได้ให้ความสำคัญในการคัดเลือกสมุนไพรเสมอมา

ปัจจุบันในประเทศสาธารณประชาชนจีนมีการบรรจุวิชาการแพทย์แผนจีนกับสิ่งแวดล้อม (中医环保学) [2] เป็นหนึ่งในวิชาเลือกในมหาวิทยาลัยที่มีการเรียนการสอนแพทย์แผนจีน เนื่องจากการแพทย์แผนจีนให้ความสำคัญกับสิ่งแวดล้อม สังคม และจิตวิทยา การศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างคนกับสิ่งแวดล้อมเป็นรากฐานสำคัญในการกำเนิดทฤษฎีทางการแพทย์แผนจีนในหวงตี้เน่ย์จิง《黄帝内经》



ซึ่งเชื่อว่าสิ่งแวดล้อมเป็นปัจจัยสำคัญที่ส่งผลต่อสุขภาพและโรคของมนุษย์ ภายใต้แนวคิด “ฟ้ามนุษย์รวมเป็นหนึ่ง” （天人合一）นั้นจะมีแนวคิดในการจัดสมดุลทางสิ่งแวดล้อมและการรักษาโรคเพิ่มเติมมากขึ้นอย่างไร

การดูแลธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ต้นกำเนิดของทั้งสมุนไพร อาหาร น้ำ และ อากาศให้ดีจึงเป็นหนึ่งในหน้าที่ที่ของพวกเราชาวคลินิกการแพทย์แผนจีนหัวเฉียวและทุก ๆ คน เมื่อเราดูแลสิ่งแวดล้อม จึงเป็นการดูแลตัวเราเองไปพร้อมๆ กัน



คลินิกหัวเฉียวแพทย์แผนจีน ได้เริ่มดำเนินการนโยบายสิ่งแวดล้อมตั้งแต่ ต้นปี พ.ศ.2563 และพยายามอย่างยิ่งที่จะคืนสิ่งที่เป็นธรรมชาติเข้าสู่วงจรที่เหมาะสมและปลอดภัย ได้แก่

1. การนำกากยาสมุนไพรเข้าสู่การหมักปุ๋ยอินทรีย์ ร่วมกับฝ่ายรักษาความสะอาดและสวนสาธารณะ สำนักงานเขตป้อมปราบศัตรูพ่าย ส่งไปหมักต่อที่โรงงานหมักปุ๋ยหนองแขม กรุงเทพมหานคร เดือนละประมาณ 10 ตัน

2.   การนำถุงบรรจุภัณฑ์สมุนไพรเข้าสู่กระบวนการรีไซเคิลกับโครงการ “วน (WON)”  ในเครือ บมจ.ทีพีบีไอ เดือนละประมาณ 50 กิโลกรัม ด้วยความช่วยเหลือจากสำนักงานเขตป้อมปราบศัตรูพ่าย

3. การใช้ซ้ำสิ่งที่เป็นอุปกรณ์การทำงาน ลดวัสดุใช้แล้วทิ้ง เช่น เปลี่ยนจากการใช้ถุงพลาสติกมาใช้กล่องในการจัดเก็บและขนย้ายสมุนไพรให้เป็นระเบียบยิ่งขึ้น สะดวกในการทำงาน

4. การขอความร่วมมือกับผู้มารับบริการในการลดการใช้ถุงพลาสติกขนาดเล็ก เช่น ถุงใส่ขวดยาประเภทครีม ยาแคปซูล ยาลูกกลอน






การพัฒนาเพื่อคุณภาพแห่งชีวิตทั้งตัวมนุษย์เองและสิ่งแวดล้อม สังคมโลกนั้น คือความพยายามร่วมกันที่จะใช้ทรัพยากรอันมีค่าจากธรรมชาติให้เกิดประโยชน์และสอดคล้องกับวิถีชีวิต ความเป็นอยู่สุขภาพทั้งทางกายและทางใจ ในความพยายามร่วมกันนี้จําเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องดำเนินไปอย่างต่อเนื่อง พราะมนุษย์ต้องอาศัยทรัพยากรธรรมชาติเหล่านั้นเป็นปัจจัยในการดํารงชีวิตนั่นเอง


 

อ้างอิง
[1]http://zy.china.com.cn/2016-12/09/content_39886007.htm
[2]https://baike.baidu.com/item/中医环保学/10189212