เจ็บคอ กล่องเสียงและคออักเสบเฉียบพลันและเรื้อรัง

การอักเสบอย่างเฉียบพลันและเรื้อรังของกล่องเสียงและลำคอ พบได้บ่อยในช่วงที่มีการเปลี่ยนแปลงของอากาศ อาการทางคลินิกที่สำคัญ คือ เจ็บคอ แสบร้อนในลำคอ เนื้อเยื่อภายในกล่องเสียงบวม รู้สึกคล้ายมีอะไรติดคอ อาการดังกล่าวเหมือนมีการอุดกั้นอย่างเฉียบพลันของลำคอ ศาสตร์การแพทย์จีน เรียกว่า “เอียนโหวจ่งท่ง”

หากท่านมีอาการเจ็บคอ สิ่งแรกที่ต้องคำนึงคือ เจ็บคอมาเป็นระยะเวลานานเท่าไร ?

เนื่องจากอาการเจ็บคอแยกออกเป็น2ข้อใหญ่ๆคือ คออักเสบแบบเฉียบพลันและคออักเสบแบบเรื้อรังนอกจากนี้อาการเจ็บคอมักเป็นอาการร่วมของโรคอื่นๆ ได้ด้วย

สาเหตุการเกิดโรคในมุมมองหมอจีน

1.  ลมร้อนภายนอกรุกรานเส้นลมปราณปอด
ลมร้อนคั่งอยู่ในลำคอ  พิษร้อนทำให้กล่องเสียง และลำคออักเสบเฉียบพลัน อาการที่สำคัญคือ
คอแห้ง รู้สึกร้อนผ่าวในลำคอ เหมือนมีสิ่งแปลกปลอมอยู่ในคอ

2. ความร้อนสะสมในกระเพาะอาหารและลำไส้
กระจายไปตามเส้นลมปราณหยางหมิง ไปที่คอเกิดอาการเจ็บคอ มักเกิดจากการรับประทานอาหารเผ็ดร้อน ของทอด

3. อินปอด ตับและไตพร่อง  ทำให้เกิดไฟพร่องลอยขึ้นบน เกิดอาการเจ็บคอ

การวินิจฉัยแยกโรคตามกลุ่มอาการ

1. ลมร้อนภายนอกรุกรานเส้นลมปราณปอด  
มีอาการบวมแดงภายในลำคอ ปวดแสบร้อน และรู้สึกอุดตันในลำคอ อาจมีไข้ กระหายน้ำ
เหงื่อออก ปวดศีรษะ ไอมีเสมหะ ปัสสาวะสีเข้ม
ลิ้น   :  แดง ฝ้าขาวบาง หรือเหลืองเล็กน้อย

2. ความร้อนสะสมในกระเพาะอาหารและลำไส้
ลำคอบวมแดง ปวดแสบร้อน รู้สึกกลืนลำบาก ไข้สูง คอแห้ง กระหายน้ำ ปวดศีรษะ เสมหะ
เหลืองเหนียว ท้องผูก ปัสสาวะน้อยสีเข้ม
ลิ้น   :  แดง ฝ้าเหลือง

3. อินปอด ตับและไตพร่อง
ลำคอบวมเล็กน้อย เจ็บคอ คอแดงไม่มาก กลืนไม่คล่องคอ คอแห้ง เสียงแหบแห้ง ฝ่ามือฝ่าเท้าร้อน กลางคืนจะรู้สึกคอแห้งมาก แต่ไม่กระหายน้ำ
ลิ้น  :  แดง ฝ้าน้อย

อาการอาการเจ็บคอในการแพทย์แผนจีนโดยมากมักมาคู่กับไข้หวัด หากเกิดอาการเจ็บคอแบบเฉียบพลัน คือ อยู่ๆก็เกิดเจ็บคอ ปัจจัยการเกิดโรคเกิดจากลมเป็นหลัก โดยลมมักจะนำพาปัจจัยก่อโรคอื่นๆเช่นความเย็นและความร้อน ก่อเกิดเป็นลมเย็น ลมร้อน คนที่เจ็บคอจากไข้หวัดมักมีอาการของไข้หวัดร่วมด้วยเช่น  มีไข้ ปากแห้ง คอแห้ง ปวดศีรษะ ปวดเมื่อยเนื้อเมื่อยตัวเป็นต้น แต่หากท่านเกิดการเจ็บคอเฉียบพลันและไอร่วมด้วยอาจเกิดจากหลอดลมอักเสบ ปอดอักเสบ

คออักเสบแบบเฉียบพลันนี้ บางท่านอาจเป็นหนักจนถึงขั้นเสียงแหบแห้งเลยทีเดียว หลักการรักษาอาการเจ็บคอใช้หลักการขับ “เสียชี่” (เสียชี่ 邪气ปัจจัยก่อโรค)
และบำรุงเจิ้งชี่ (正气) เป็นหลัก

หากท่านมีอาการเจ็บคือเรื้อรังแล้วละก็จำเป็นต้องคำนึงถึงปัจจัยการเกิดอาการต่อไปนี้

1. ผู้ที่สูบบุหรี่หรือได้รับควันบุหรี่ มักจะมีหอบเหนื่อยง่าย จนต้องยกไหล่เพื่อช่วยในการหายใจ ต้องคำถึงนึงประสิทธิภาพการทำงานของปอดท่านอาจเป็นโรคถุงลมโป่งพองได้

2. ถ้ามีอาการไข้ต่ำๆโดยเฉพาะในตอนเย็น  เหนื่อยง่าย ไอเรื้อรัง มีเสมหะ อาจจะต้องคำนึงถึงโรควัณโรค

3. เจ็บคอมานานเมื่อใช้เสียงมากต้องพูดคุยเป็นเวลานานแล้วเจ็บคอมากขึ้น มักไอแห้งๆไม่มีเสมหะร่วม ระคายคอ ท่านอาจเป็นคออักเสบเรื้อรัง

การรักษาอาการเจ็บคอด้วยศาสตร์การแพทย์แผนจีนนั้น สามารถรักษาได้ทั้งผู้ที่เป็นแบบเฉียบพลันและแบบเรื้อรัง โดยเฉพาะในผู้ที่เจ็บคอเรื้อรังมักมีการระคายคอ มีอาการไอร่วมด้วยส่งผลต่อการดำเนินชีวิตประจำวัน และในบางครั้งอาจมีผลต่อการประกอบอาชีพ

การแพทย์แผนจีนมีวิธีการรักษาที่ซับซ้อนเนื่องจากมุมมองในปัจจัยการก่อโรคมีหลากหลายหากท่านจะรับประทานยาหรืออาหารบรรเทาอาการเจ็บคอใดๆควรปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญก่อนทุกครั้ง

บทความโดย  แพทย์จีน กฤตยา    โจ้งจาบ (จง หยวน หยวน)
แผนกอายุรกรรม


อ่านข้อมูลเพิ่มเติมที่เกี่ยวข้องกับการรักษาด้วยวิธีแพทย์แผนจีน 
การรักษาด้วยยาจีน
กินยาจีนอย่างไรให้ได้ผลดี
หาหมอจีนทำไมต้องแมะ ?

ข้อมูลประกอบบทความ  : การฝังเข็มรมยา เล่ม 2
กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กระทรวงสาธารณสุข
ISBN 978-616-11-0277-7