มุมมองโรคความดันโลหิตสูงกับแพทย์แผนจีน

“โรคความดันโลหิตสูง” โรคยอดฮิตในผู้สูงอายุ หากมองในทางแพทย์แผนปัจจุบันสาเหตุของโรคนี้ คือ การที่ผนังหลอดเลือดแดงหนาตัวขึ้นส่งผลให้เกิดภาวะหลอดเลือดแข็งและรูของหลอดเลือดแดงตีบแคบลง จึงมีอาการปวดศีรษะ เวียนศีรษะ เหนื่อยง่าย ใจสั่น นอนไม่หลับ ในศาสตร์การแพทย์แผนจีนนั้นโรคความดันโลหิตสูงไม่ได้ถือเป็นโรค แต่เป็นลักษณะของร่างกายที่มี กลุ่มอาการหยางของตับแกร่งขึ้นสู่ส่วนบน （肝阳上亢） มีกลไกคือ สารจำเป็นในไตลดลงหรือมีภาวะไตพร่อง (下元亏损 หรือ 肾虚) ทำให้หยางตับแกร่งขึ้นสู่ส่วนด้านบน เกิดเป็นภาวะด้านบนแกร่งด้านล่างพร่อง (上实下虚)

ในทางการแพทย์แผนจีนนั้นแบ่งประเภทของบุคคลที่มีภาวะความดันโลหิตสูงออกเป็นสามประเภทหลัก ๆ คือ

1. ผู้ที่มีภาวะตับและถุงน้ำดีมีไฟลุกโชน (肝胆火旺) มักพบในคนที่โมโหง่าย อารมณ์ฉุนเฉียว เมื่อเราโมโหจะทำให้เกิดความร้อนในร่างกายจากนั้นความร้อนนี้วิ่งขึ้นสู่ด้านบนศีรษะของเราจึงเกิดเป็นอาการปวดศีรษะ เวียนศีรษะ ปวดตึงท้ายทอยนั่นเอง
2. ผู้ที่มีภาวะเลือดน้อย (血虚) เลือดน้อยในที่นี้ไม่ใช่ภาวะโลหิตจางในแพทย์แผนปัจจุบัน หากแต่มีอาการชาปลายมือปลายเท้า เพราะปริมาณเลือดในร่างกายไม่เพียงพอที่จะไหลเวียนไปหล่อเลี้ยงบริเวณส่วนปลายของร่างกาย ส่งผลให้หัวใจสูบฉีดเลือดไปเลี้ยงส่วนต่าง  ๆ ของร่างกายมากขึ้นจึงส่งผลให้มีความดันโลหิตสูงขึ้น
3. ผู้ที่มีภาวะชี่พร่อง (气虚) การแพทย์แผนจีนกล่าวว่าชี่ส่งเสริมการไหลเวียนโลหิต และผู้ที่มีชี่ไม่เพียงพอทำให้ระบบเลือดไหลเวียนได้ไม่คล่อง หัวใจจึงต้องบีบตัวเพิ่มมากขึ้น ดังนั้นความดันโลหิตจึงสูงขึ้นตามด้วย
   
   

ดังนั้น ผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูงไม่ควรโมโหง่าย ฝึกอารมณ์ให้ผ่อนคลาย ไม่เครียดเกินไป ออกกำลังกายสม่ำเสมอ และควรพักผ่อนให้เพียงพอ สุดท้ายนี้อยากฝากถึงผู้อ่านทุกท่านที่สงสัยว่าทำไมต้องรักษาโรคความดันโลหิตสูงด้วยศาสตร์การแพทย์แผนจีน จะดีกว่าหรือไม่หากแพทย์แผนจีนรักษาองค์รวมของร่างกาย ซึ่งเน้นให้เห็นถึงความสมดุลของอวัยวะทั้งหมดภายในร่างกายหรือกล่าวง่าย ๆ คือแพทย์แผนจีนรักษาอาการที่ต้นเหตุนั่นเอง

------------------------

บทความโดย
แพทย์จีน ชนกนันท์ ชวชาติ (พจ 1883)
แผนกอายุรกรรม
คลินิกการประกอบโรคศิลปะ สาขาการแพทย์แผนจีนหัวเฉียว

อ้างอิง
吴水平. (2023). 高血压中医科普知识. 医诊通, หน้า 20.