ภาวะเท้าแบน

เท้าแบน (Flat Feet) คือ ลักษณะของเท้าที่ไม่มีส่วนโค้งเว้าตรงกลางฝ่าเท้า เมื่อลุกขึ้นยืนฝ่าเท้าจะราบแนบไปกับพื้นทั้งหมด ตรงกลางฝ่าเท้าที่โค้งขึ้นมานั้นคืออุ้งเท้า (Arch) ซึ่งทอดไปตามแนวยาวและแนวขวางของฝ่าเท้า

วิธีสังเกต คือหากลองลงน้ำหนักแล้วพบว่าฝ่าเท้าทั้งหมดแนบติดพื้น หรือในบางคนอาจจะมีอุ้งเท้าเตี้ยมากกว่าปกติจนแทบมองไม่เห็นส่วนที่โค้งเว้า นั่นหมายความว่าอาจมีภาวะเท้าแบน ซึ่งอาจเป็นภาวะปกติหรือผิดปกติ และอาจแสดงหรือไม่แสดงอาการใด ๆ ลักษณะของภาวะเท้าแบน พบในผู้ที่มีอุ้งเท้าเพียงเล็กน้อยหรือไม่มีเลย

สาเหตุ มาจากเอ็นร้อยหวายสั้น (Short Archilles Tendon) เอ็นเท้าอักเสบ (Posterior Tibial Tendon Dysfunction) จากการใช้งานทำให้เกิดแรงกดที่กระทำอย่างต่อเนื่องในนักกีฬา ผู้สูงอายุหรือภาวะเท้าแบนแต่กำเนิด

ผลกระทบของภาวะเท้าแบน
เอ็นด้านในถูกยืด ทำให้สูญเสียการพยุงอุ้งเท้า ส่งผลให้กระดูกเท้าเอียงล้ม ลักษณะอุ้งเท้าไม่มีส่วนโค้งเว้า แนวแรงกระแทกเวลาลงน้ำหนักจะเอียงเป็นมุมบิดเข้าด้านในอย่างเห็นชัดเจน ทำให้กล้ามเนื้อบริเวณน่องและข้อเท้าต้องทำงานหนัก เส้นเอ็นและข้อต่อเกิดแรงกระแทกที่ไม่สมดุล จนเกิดการอักเสบ เช่น ปวดส้นเท้า เอ็นร้อยหวายและฝ่าเท้าด้านใน ในระยะยาวส่งผลต่อการวางตัวของกระดูกข้อเท้า เข่า สะโพก และหลังทำให้สรีระโครงสร้างร่างกายไม่สมดุล

การดูแลภาวะเท้าแบน

1. ลดน้ำหนัก ลดแรงกระแทกในส่วนของอุ้งเท้า ลดการบิดข้อเท้าเข้าด้านในเวลาลงน้ำหนัก
2. ใส่อุปกรณ์เสริมอุ้งเท้าด้านใน เพื่อกระจายแรงบนฝ่าเท้า ลดการกดทับของโครงสร้างใต้ฝ่าเท้า ทำให้เลือดไปเลี้ยงฝ่าเท้าได้ดีขึ้น
3. ออกกำลังกายเพิ่มความแข็งแรงของกล้ามเนื้อมัดเล็กๆบริเวณฝ่าเท้า เช่น ฝ่าเท้าหยิบผ้าขนหนู และการยืดเอ็นร้อยหวายและเอ็นด้านในข้อเท้า ให้มีความยืดหยุ่นมากขึ้น ลดการหดเกร็งของกล้ามเนื้อน่อง เช่น การนวดกลิ้งหรือคลึงฝ่าเท้าด้วยลูกบอล เป็นต้น

ฝ่าเท้าหยิบผ้าขนหนู	นวดกลิ้งหรือคลึงฝ่าเท้าด้วยลูกบอล

------------------------

บทความโดย
แพทย์จีน กัญธิมา วุฒิ (กาน ตี๋ หม่า)
甘迪玛 中医师
TCM. Dr. Kanthima Wutthi (Gan Di Ma)

อ้างอิง
กมลมาลย์ วิรัตน์เศรษฐสิน,/โรคกระดูกและกล้ามเนื้อ,/ (โรงพิมพ์พระพุทธศาสนาของธรรมสภา:2563),/25-29.