มุมมองสาเหตุ “ผิวหน้ามัน” ของหมอจีนเป็นอย่างไร

ผิวหน้ามันเป็นปัญหาผิวหนังอีกปัญหาซึ่งพบบ่อย โดยปกติแล้วในร่างกายคนเราจะมีต่อมไขมัน (Sebaceous glands) อยู่ในชั้นหนังแท้จะทำหน้าที่สร้างไขมันออกมาเคลือบผิว ทำให้ผิวมีความมันวาว ไขมันเหล่านี้มีประโยชน์คือ ช่วยป้องกันไม่ให้ผิวแห้ง ทำให้ไม่เกิดอาการผื่นคันง่าย ซึ่งต่อมไขมันเหล่านี้จะปรากฏอยู่บริเวณผิวหนังทั่วทุกแห่งในร่างกาย โดยจะมีฮอร์โมนกลุ่มแอนโดรเจน (Androgen) เป็นตัวควบคุมให้มีการหลั่งไขมันออกมามากหรือน้อย นอกจากนี้ยังมีปัจจัยภายนอกอื่น ๆ ที่ส่งผลให้เกิดผิวมันกว่าปกติได้ ได้แก่ ความเครียด ความร้อน หรือช่วงวัย  ซึ่งในช่วงวัยรุ่นต่อมไขมันเหล่านี้จะทำงานมากกว่าช่วงวัยอื่น ๆ จึงทำให้พบปัญหาผิวหน้ามัน รูขุมขนกว้างและเป็นสิวได้ง่าย นอกจากนี้ พันธุกรรมก็มีส่วนเกี่ยวข้องกับภาวะหน้ามันหรือการเกิดสิวอีกด้วย

แพทย์แผนจีนมองว่า ภาวะผิวหน้ามัน เป็นการแสดงอาการของ “ความชื้น” และ ”ความร้อน” ภายในร่างกายที่มากเกินไป โดยปกติแล้วความชื้นในร่างกายจะถูกขับออกผ่านการหายใจและการขับถ่าย ส่วนเหงื่อจะถูกขับออกทางรูขุมขน หากวิธีการขับของเสียเหล่านี้เป็นไปอย่างสมดุลราบรื่น ของเสียคั่งค้างจะไม่ถูกเก็บสะสมไว้ในร่างกาย แต่ในทางกลับกัน หากร่างกายมีความชื้นมาก ความชื้นจะสะสมและสร้างเป็นเสมหะเหนียว เมื่อสะสมนานวันเข้า ความชื้นสามารถแปรเปลี่ยนเป็นความร้อนชื้นได้อีกด้วย ทำให้ร่างกายเกิดเป็นภาวะแกร่งเสียสมดุล ทำให้เกิดผิวมัน เป็นสิวง่าย นอกจากนี้อาจพบอาการอื่น ๆ ร่วมด้วย เช่น ขี้ร้อน อุจจาระแข็งเหนียว ท้องผูก ตกขาวเหนียวข้นปริมาณมาก เป็นต้น

โดยการแพทย์แผนจีนเชื่อว่า "ม้ามเป็นแหล่งของเสมหะ" หากม้ามพร่องทำงานเสียสมดุล จะไม่สามารถลำเลียงสารน้ำ สารอาหาร ทำให้เกิดการสะสมของของเหลวในร่างกาย และกลั่นตัวเป็นเสมหะ โดยมีคำกล่าวที่ว่า “痰为百病之长”、“痰变化多端” มีความหมายว่า "เสมหะเป็นรากเหง้าของโรคทั้งปวง" และ "เสมหะเปลี่ยนแปลงได้ง่าย" หมายความว่า เสมหะเป็นตัวการสำคัญที่ก่อให้เกิดความผิดปกติของชี่ เลือด และของเหลวในร่างกาย และถ้าหากเสมหะหรือความชื้นมารวมกันบริเวณศีรษะหรือใบหน้า ย่อมส่งผลให้การหลั่งของน้ำมันบนใบหน้ามีความผิดปกติไป ซึ่งจะทำให้ผิวหน้าหรือหนังศีรษะมันมากกว่าปกติ นอกจากนี้อาจมีอาการอื่น ๆ ร่วมด้วย เช่น วิงเวียนศีรษะ ขี้ลืม วิตกกังวลง่วงนอน อ่อนเพลีย เป็นต้น

สาเหตุของผิวมัน

1. พันธุกรรม : พันธุกรรมเป็นตัวกำหนดสภาพผิวโดยรวมและการทำงานของต่อมไขมันและปริมาณน้ำมันที่ผลิตออกมา
2. ความไม่สมดุลของต่อมไร้ท่อ : โดยส่วนมากมักเกิดจากฮอร์โมนในกลุ่มแอนโดรเจน เป็นฮอร์โมนกลุ่มหลักที่มีผลกระตุ้นการทำงานของต่อมไขมัน
3. อายุ : อายุเป็นปัจจัยสำคัญที่ส่งผลโดยตรงต่อการหลั่งน้ำมันของต่อมไขมัน ซึ่งจะลดลงตามอายุที่มากขึ้น ในขณะที่วัยรุ่นจะมีการหลั่งน้ำมันมาก จึงส่งผลทำให้พบผิวมันในช่วงวัยรุ่นมาก
4. การใช้ผลิตภัณฑ์ที่ใช้ทาบนผิว : ทั้งเครื่องสำอาง โลชั่น ครีม เจล หรือเซรั่มต่าง ๆ โดยเฉพาะผลิตภัณฑ์ที่เป็น Oil base อาจมีผลทำให้หน้ามันมากกว่าปกติ
5. ความชุ่มชื้นของผิวหนัง : ยิ่งผิวหน้าแห้ง ร่างกายยิ่งตอบสนองโดยการสร้างน้ำมันขึ้นมาเพื่อป้องกันการสูญเสียน้ำบนผิวเพิ่มขึ้น หากผิวแห้งมากอาจทำให้เกิดหน้ามันได้ง่ายขึ้น
6. สภาพอากาศ : อากาศร้อน หรืออากาศที่แห้งมาก จะทำให้ผิวหนังสูญเสียความชุ่มชื้น กระตุ้นให้ต่อมไขมันสร้างน้ำมันออกมามากกว่าปกติจนทำให้เกิดผิวหน้ามัน
7. การรับประทานอาหาร : อาหารรสจัด เผ็ด มันหรือหวานมากเกินไป อาจส่งผลต่อการทำงานของม้ามและกระเพาะอาหาร ทำให้เกิดการสะสมของความชื้นและความร้อน ส่งผลให้ต่อมไขมันทำงานผิดปกติและมีการหลั่งน้ำมันที่ไม่สมดุลได้
8. นอนดึก : การนอนดึกเป็นประจำ ทำให้ผิวไม่ได้รับการซ่อมแซมและฟื้นฟูที่เพียงพอ จึงส่งผลให้ต่อมไขมันจึงทำงานผิดปกติ เกิดผิวมันได้ง่าย

เคล็ดลับพอกหน้าลดความมันแบบฉบับหมอจีน

สูตรพอกหน้า ถั่วเขียวดีท็อกซ์ผิวลดความมันเพิ่มความกระจ่างใส  (绿豆三白面膜 ) 

ส่วนผสม  

- 绿豆粉 (ผงถั่วเขียว) 2/4 ช้อนชา
- 白芷粉 (ป๋ายไป๋จื่อ) ¼ ช้อนชา
- 白茯苓 (ไป๋ฝูหลิง) 2/4 ช้อนชา
- 白芨粉 (ไป๋จี๋) ¼ ช้อนชา
- 鸡蛋蛋清 (ไข่ขาว) 1 ช้อนโต๊ะ
- 蜂蜜 (น้ำผึ้ง ) 1 ช้อนโต๊ะ

นำส่วนผสมทั้งหมด ผสมคนให้เข้ากัน พอกหน้าทิ้งไว้ 15-20 นาที ทำเป็นประจำสัปดาห์ละ 1-2 ครั้ง

สรรพคุณ ：ดูดซับความมันบนใบหน้า ช่วยทำความสะอาดผิวพรรณ กำจัดสิ่งสกปรกที่อุดตันตามรูขุมขน ลดการอักเสบของสิวและลดสิวหัวดำ ช่วยให้ผิวเนียนนุ่ม กระจ่างใส

------------------------

บทความโดย
แพทย์จีน รัญชนา ตั้งมั่นเจริญสุข (ซุน หลี)
孙梨 中医师
TCM. Dr. Runchana Tangmancharoensuk (Sun Li)
แผนกอายุรกรรมภายนอก คลินิกดูแลสุขภาพผิวพรรณ