Whole Food กับศาสตร์แพทย์แผนจีน: อาหารธรรมชาติที่สร้างสมดุลร่างกาย

ในยุคที่ผู้คนหันมาให้ความสำคัญกับสุขภาพ ดูเหมือนวิถีWhole Food หรืออาหารธรรมชาติที่ผ่านการแปรรูปน้อยที่สุดมักเริ่มได้รับความนิยมเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ ไม่เพียงแค่ในโลกของโภชนาการตะวันตก แต่ในมุมมองของการแพทย์แผนจีน (Traditional Chinese Medicine: TCM) แนวคิดของ Whole Food ยังสอดคล้องกับหลักการ "食疗 (Shí Liáo)" หรือการใช้ "อาหารเป็นยา" เพื่อปรับสมดุลของชี่(Qi) อินและหยางในร่างกายอีกด้วย

บทความนี้อธิบายความเชื่อมโยงระหว่าง Whole Food และศาสตร์การแพทย์แผนจีน พร้อมแนะนำอาหารธรรมชาติที่ช่วยเสริมสุขภาพตามหลักการของแพทย์แผนจีนให้ทุกท่านได้ทราบกันดังนี้ 


Whole Food ในมุมมองแพทย์แผนจีน

ใน TCM อาหารไม่ได้ถูกมองเพียงแค่เป็นแหล่งสารอาหาร แต่ยังถูกมองว่าเป็น "พลังงาน" ที่ส่งผลต่อสมดุลของร่างกาย การเลือก Whole Food ที่เหมาะสมไม่เพียงช่วยบำรุงอวัยวะภายใน แต่ยังเสริมการไหลเวียนของชี่ และรักษาความสมดุลของอินและหยาง โดยเลือกจาก

1.พลังงานของอาหาร (Thermal Nature):  

Whole Food มีคุณสมบัติด้านความร้อน ความเย็น หรือความเป็นกลาง เช่น:

- ผักสีเขียวหรือผักใบเขียว: เช่น คะน้า (ฤทธิ์เย็น) ช่วยบรรเทาความร้อนในร่างกาย

- ธัญพืชเต็มเมล็ด: เช่น ข้าวกล้อง (ฤทธิ์เป็นกลาง) ช่วยสร้างพลังงานและบำรุงม้าม

2.รสชาติของอาหาร (Five Flavors):  

Whole Food มีรสชาติที่สอดคล้องกับอวัยวะในร่างกาย เช่น:

รสเปรี้ยว (酸):  ผลไม้ตระกูลส้มช่วยบำรุงตับ

รสหวาน (甘):  ฟักทองและพุทราจีนช่วยเสริมชี่ของม้าม

รสขม (苦):  ผักชีฝรั่งหรือมะระ ช่วยบำรุงหัวใจและลดความร้อนในร่างกาย

รสเผ็ด (辛):  ขิงและกระเทียม ช่วยกระตุ้นปอดและเสริมการไหลเวียนของชี่

รสเค็ม (咸):  สาหร่ายทะเลหรือเกลือธรรมชาติ ช่วยบำรุงไตและเสริมความชุ่มชื้นในร่างกาย


Whole Food และอวัยวะภายในใน TCM

1.ม้ามและกระเพาะอาหาร (脾胃, Pí Wèi):

Whole Food ที่แนะนำ: ข้าวกล้อง, มันเทศ, ฟักทอง

ประโยชน์: เสริมการย่อยอาหาร บำรุงชี่ และลดอาการท้องอืด


2.ตับ (肝, Gān):

Whole Food ที่แนะนำ: ผักใบเขียว, เลมอน, อะโวคาโด

ประโยชน์: ช่วยระบายชี่ ของตับ ลดความเครียด และปรับสมดุลอารมณ์


3.ไต (肾, Shèn):

Whole Food ที่แนะนำ: ถั่วดำ, งาดำ, วอลนัท

ประโยชน์: เสริมพลังงานไต บำรุงกระดูก และเสริมภูมิคุ้มกัน


4.หัวใจ (心, Xīn):

Whole Food ที่แนะนำ: เมล็ดทานตะวัน, ทับทิม, อินทผลัม

ประโยชน์: ช่วยบำรุงเลือดและสงบจิตใจ


5.ปอด (肺, Fèi):

Whole Food ที่แนะนำ: ลูกแพร์, หัวไชเท้า, เห็ดหูหนูขาว

ประโยชน์: ช่วยบำรุงความชุ่มชื้นและลดอาการไอ


ตัวอย่างการใช้ Whole Food ในการบำรุงสุขภาพแบบ TCM

1.ซุปบำรุงม้ามและกระเพาะ:

ส่วนผสม: ข้าวกล้อง, ฟักทอง, พุทราจีน, และขิง

ประโยชน์: เสริมชี่ของม้ามและช่วยย่อยอาหาร


2.สมูทตี้บำรุงตับ:

ส่วนผสม: ผักโขม, อะโวคาโด, น้ำมะนาว

ประโยชน์: ลดความร้อนในตับและปรับสมดุลอารมณ์


3.ข้าวต้มน้ำลูกแพร์:

ส่วนผสม: ลูกแพร์, ข้าวโอ๊ต, และเห็ดหูหนูขาว

ประโยชน์: บำรุงปอดและเพิ่มความชุ่มชื้น

Whole Food ในชีวิตประจำวันตาม TCM

1.เลือกอาหารตามฤดูกาล: เช่น รับประทานแตงโมในฤดูร้อนเพื่อคลายความร้อน และมันเทศในฤดูหนาวเพื่อเพิ่มหยาง

2.หลีกเลี่ยงการแปรรูป: ลดการบริโภคน้ำตาลทรายขาว อาหารขัดสี หรืออาหารที่มีสารกันบูด

3.ปรับสมดุลรสชาติ: เลือกรสชาติที่เหมาะสมกับอวัยวะที่ต้องการดูแล เช่น รสเปรี้ยวสำหรับตับ หรือรสหวานอ่อน ๆ สำหรับม้าม

Whole Food และศาสตร์การแพทย์แผนจีนสะท้อนแนวคิดเดียวกันในเรื่องการดูแลสุขภาพผ่านอาหารธรรมชาติที่ยังคงคุณค่าทางโภชนาการ การปรับสมดุลร่างกายด้วย Whole Food ไม่เพียงช่วยให้สุขภาพดีขึ้นในระดับกายภาพ แต่ยังส่งผลดีต่อจิตใจและพลังงานโดยรวม การผสมผสานทั้งสองศาสตร์นี้สามารถนำไปสู่การดูแลสุขภาพในแบบองค์รวมที่สมบูรณ์ยิ่งขึ้น

เริ่มต้นวันนี้ด้วยการเลือก Whole Food ที่เหมาะสมกับร่างกายคุณ เพื่อสุขภาพที่ดีทั้งภายในและภายนอกกันเถอะ!

________________________________________

บทความโดย
แพทย์จีน ต้นสกุล สังข์ทอง (หมอจีน ซ่ง เซียน เนี่ยน)
宋先念 中医师
TCM. Dr. Tonsakul Sungthong (Song Xian Nian)
แผนกอายุรกรรมระบบทางเดินอาหาร